පශ්චාත් නූතනය හැදැරීමයි
පශ්චාත් නූතනවාදීන් වීමයි දෙකක්‌
සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයේ දෘශ්‍ය සන්නිවේදන අධ්‍යයනාංශයේ අධිපති
රංජිත් ධර්මතිලක
පුරාතන ලෝකයේ මතවාදයේ න්‍යෂ්ටිය වූයේ පුරෝණොක්‌තිය. මධ්‍යතන යුගයේදී මතවාදයේ න්‍යෂ්ටිය බවට ආගම පත්වූ අතර නූතන යුගයේදී එය හිමිවූයේ විද්‍යාවටය. වර්තමාන පශ්චාත් නූතන යුගයෙහි මතවාදය පාලනය කරනුයේ ජනමාධ්‍යය මගිනි. එහෙයින් ජනමාධ්‍යයත් පශ්චාත් නූතනත්වයත් අතර ඇත්තේ ඉතා සමීප සබඳතාවකි. සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයේ දෘශ්‍ය සන්නිවේදන සැලසුම් අධ්‍යයනාංශය මේ සබඳතාව මැනවින් වටහාගෙන ඇති බව පෙනී යන්නේ පශ්චාත් නූතනය හා සමකාලීන දෘශය සන්නිවේදන සැලසුම් කලා යනුවෙන් නව විෂය ක්‍ෂේත්‍රයක්‌ හඳුන්වා දී ඇති හෙයිනි. අභිනවයෙන් හඳුන්වා දුන් මේ ක්‍ෂේත්‍රය ද ඇතුළත් දෘශ්‍ය සන්නිවේදන අධ්‍යයනාංශයේ අධිපති රංජිත් ධර්මතිලක මහතාගේ අදහස පශ්චාත්නූතනවාදය හඳුන්වා දීමේ අරමුණ නව දැනුම පද්ධතියකින් විද්‍යාර්ථියා පෝෂණය කරවීම බවයි. පශ්චාත් නූතනවාදයට බැනවදිමින් සිටිනවා වෙනුවට එහි හොඳ ලක්‍ෂණ අවශෝෂණයටත් අයහපත් ලක්‍ෂණ බැහැර කිරීමටත් කටයුතු යෙදිය යුතු බව ඔහුගේ අදහසයි.
සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලය යන සවනත වැකි විගස කෙනෙකුගේ සිතෙහි මැවෙන්නෙ බොහොම සම්ප්‍රදායික ස්‌ථානයක්‌නෙ. එහෙම තැනක කොහොමද මේ වගේ සාම්ප්‍රදායික නොවන විෂයයක්‌ උගැන්වීම කෙරෙන්නෙ. ඒක ලොකු අභියෝගයක්‌ නේද?
අභියෝගයක්‌ නැතුවාම නොවෙයි. හැබැයි සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලය හුදෙක්‌ පැරණි දේ පමණක්‌ ගැන කියාදෙන තැනක්‌ විදිහට ඔබ හිතනවා නම් එය වැරදියි. බොහෝ ඈත යුගයක ඒ තත්ත්වය පැවතියා. මෙය ආරම්භ වුණේ එක්‌දහස්‌ අටසිය අනූතුනේදී රජයේ ලලිත කලා විද්‍යාලය විදිහට. ලලිත කලා විද්‍යාලය 1952 දී රජයේ ලලිත කලායතනය බවට පත්වුණා. 1974 දී ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාලය යටතේ සෞන්දර්ය අධ්‍යයන ආයතනය නමින් විශ්වවිද්‍යාලයීය ආයතනයක්‌ බවට පත්වුණා. අපි පූර්ණ විශ්වවිද්‍යාලයක්‌ බවට පත්වුණේ 2005 දී. ඉතිං විශ්වවිද්‍යාලයක්‌ බවට පත්වුණාට පස්‌සෙ පරණ දේටම යොමුවෙලා හිටියා කියන චෝදනාව කොහොමත් එල්ල කරන්න බැහැ. වර්තමාන උපකුලපති මහාචාර්ය ජයසේන කෝට්‌ටෙගොඩ මහතාත් දෘශ්‍ය කලා පීඨාධිපතිවරයාත් නව දැනුම ශිෂ්‍යයන්ට ලබාදීමේ වැදගත්කම දන්නවා. එතුමන්ලාගේ සහය අපට ලැබෙන නිසා අභියෝග ජයගැනීම අසීරු නැහැ.
පශ්චාත් නූතනවාදය උගන්වන්න හොඳ දෙයක්‌ද? ඒක හරි නරකයි නේද? වැනි කතා සමහරු කියන්න ඉඩ තියෙනවා. එහෙත් බුද්ධිමතුන් විදිහට අපි එහෙම පටු විදිහට කල්පනා කළ යුතු නැහැ.
මං කලින් අදහස්‌ කළා වගේ අභියෝග නැතුවාම නොවෙයි. අලුත් විෂය ඒකකයක්‌ සැලසුම් කරන විට ප්‍රශ්න මතුවෙනවා. මොන වගේ දේවල්ද විෂය නිර්දේශයට ඇතුළත් කළයුතු වෙන්නෙ. මොන මට්‌ටමට ද ඉගැන්විය යුතු වන්නේ. මොන වගේ අයද මීට සම්බන්ධ කරගන්නෙ. කොහොමද මීට අවශ්‍ය භෞතික හා මානව සම්පත් හොයාගන්නෙ කියන ප්‍රශ්න පවතිනවා. ඒත් අපට අපගේ උපකුලපතිතුමාගේ පීඨාධිපතිතුමාගේ සහයත් ආදරණීය ශිෂ්‍ය පරපුරකගේ ශක්‌තියත් තිබෙන නිසා ඒ අභියෝග එතරම් ගණන් ගත්තේ නැහැ.
මොනවගේ දේවල්ද පශ්චාත් නූතන සැලසුම් විදිහට උගන්වන්නේ?
මේ විෂය ඉගැන්වීමේ අරමුණ වන්නේ පශ්චාත් නූතනය තුළ නිර්මාණය වන සමකාලීන දෘශ්‍ය සන්නිවේදන සැලසුම්හි ආකෘතිය හා අන්තර්ගතය හඳුනාගැනීමයි. සමාජයට ඉන් ඇතිවන බලපෑම ද හදාරනවා. මීට ඇතුළත් වනවා ප්‍රධාන කොටස්‌ පහක්‌. පළමු කොටසේදී රූපවාහිනි වැඩසටහන්වලට අදාළව පශ්චාත්නූතනය ක්‍රියාත්මක වන්නේ කෙළෙසද කියා හදාරනවා. ශිල්පීය උපක්‍රම හා තාක්‍ෂණය ගැන අවබෝධයක්‌ එහිදී ලබාදෙනවා. දෙවැනි කොටස සමන්විත වන්නේ වෙළඳ ප්‍රචාරණය සම්බන්ධ ඒකකයකින්. පශ්චාත් නුතනවාදී ක්‍රමෝපායයන් වෙළෙඳ ප්‍රචාරණයේදී බහුලව භාවිත වනවානෙ. දේශීය වෙළඳ ප්‍රචාරණයේ වර්තමාන ස්‌වරූපය සහ දෘශ්‍ය කලාවේ දායකත්වය පිළිබඳ හොඳ දැනුමක්‌ මෙහිදී අප ලබාදෙනවා. තුන්වනුව සලකා බලන්නේ මුද්‍රිත මාධ්‍ය පිළිබඳ මුද්‍රිත සැලසුම් නිදර්ශන අක්‍ෂරකරණය හා සැලසුම් සැකසීම හා ඉදිරිපත් කිරීම ගැන අවබෝධය ලබාදෙනවා. සිව්වෙනි කොටසේදී හදාරන්නේ සිනමාව ගැන. ලෝකයේ උසස්‌ අධ්‍යාපන ආයතනවල අද පශ්චාත් නූතන සිනමා නිර්මාණ ගැන කතා වෙනවා. ඒ දැනුම අපි අපේ දරුවන්ට දෙන්න ඕනෙ. බ්ලූවෙල්වට්‌, අයිස්‌ වයිට්‌ ෂට්‌, බ්ලේඩ් රගර්, හූ ප්‍රේම්ඩ් රොජර් රැබිට්‌, ලොලිටා මයිඕන් ප්‍රයිවට්‌ ඉදහෝ, වෝටර් හෝ චොලකට්‌ වැනි පශ්චාත් නූතන චිත්‍රපට රසවිඳින්නට අපි අපේ ශිෂ්‍යයන්ට ඉඩ ලබා දෙනවා. ඒ වගේම ශ්‍රී ලංකාවේ බිහි වූ පශ්චාත් නූතන සිනමා නිර්මාණ දෙකක්‌ ගැනත් අපි කතාබහ කරනවා. පස්‌වැනිව අප සමකාලීන වෙනත් කලා මාධ්‍යයන්ට අදාළව පශ්චාත් නුතන භාවිතයන් හඳුනා ගන්නවා. සංගීතය, චිත්‍රය, නර්තනය, ගුවන්විදුලිය වැනි දෙයට අදාළව පශ්චාත් නුතනය ගැන එහිදී කතා කරනව.
සමහරුන් කියන්නෙ පශ්චාත් නූතනවාදය ආර්ථික දේශපාලන හා සාහිත්යික ක්‍රියාදාමයක්‌ විතරයි කියල නෙ. එහෙම තත්ත්වයකදී ඔබ කොහොමද චිත්‍ර කලාව, සංගීතය, නර්තනය වැනි දෙයට පශ්චාත් නූQතනවාදය බද්ධ කරන්නෙ?
පශ්චාත් නූතනවාදය එහෙම කොටස්‌ දෙකකට තුනකට සීමා කරන්නේ එම විෂයය පිළිබඳ නිවැරැදි අවබෝධයක්‌ නොමැති අය.
පශ්චාත් නූතනවාදය කියන්නේ නූQතනවාදයට එරෙහිව සාහිත්‍ය, කලා, විද්‍යා, සමාජ විද්‍යා ආදී ක්‍ෂේත්‍ර ගණනාවක පැනනැගුණ නව ප්‍රවණතාවක්‌.
පශ්චාත් නූතනවාදය විෂය රාශියක්‌ සමඟ සම්බන්ධයි.
සාහිත්‍යය, ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය, චිත්‍ර කලාව, සංගීතය, නර්තනය, මෝස්‌තර නිරූපණය, සමාජ විද්‍යාව, ග්‍රැµsක්‌ කලාව, දේශපාලනය, දැන්වීම්කරණය, සිනමාව, ජනසන්නිවේදනය පමණක්‌ නොව ක්‌වන්ටම් භෞතිකය සමඟත් එය බැඳෙනව. බොහෝ දෙනෙක්‌ හිතන්නෙ මේක මේ සාහිත්‍යයට දේශපාලනයට විතරක්‌ සම්බන්ධ දෙයක්‌ කියල. ඇත්තෙන්ම පශ්චාත් නූතන අදහස්‌ ඇමරිකාව තුළ මුලින්ම වර්ධනය වූයේ සාහිත්‍යය ඔස්‌සේ නොව ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පිය ඔස්‌සේයි. දෘශ්‍ය කලාව සමඟ පශ්චාත් නුතනවාදයට ලොකු බැඳීමක්‌ තිබෙනවා.
ඔබ දන්නවාද පශ්චාත් නූතන නම් යෙදුමට අදාළ ඉංග්‍රීසි වදනය වන ඡදිඑපදාeරබ යන්න පළමුව භාවිත වූයේ මොන විෂයකට අදාළවද කියා.
චිත්‍ර ශිල්පය ගැන පුළුල්ව හැදෑරූ කෙනෙක්‌ නිසා මා ඒ ගැන දන්නවා. ලැබී ඇති සාක්‍ෂය අනුව නම් පළමුවෙන්ම පශ්චාත් නූතන යන යෙදුම දක්‌නට ලැබෙන්නේ 1870 දී එනම් මීට අවුරුදු 140 කටත් කලින් ජෝන් වොට්‌කිරස්‌ නමැති ඉංග්‍රීසි චිත්‍ර ශිල්පියා පළ කළ ලිපියක. එහිදී වැප්මන් පශ්චාත් නූතන සිතුවම් ගැන කතා කරනවා. ඔහු ප්‍රංශ චිත්‍ර කලාව හා ඉංග්‍රීසි චිත්‍ර කතාව සසඳමින් ඉංගී්‍රසි ක්‍රමය වඩාත් නූතන බව සඳහන් කරනව. ඔහු පශ්චාත් නුතන යන යෙදුම භාවිත කළේ වඩාත් නූතන යන අදහසෙන්. සාහිත්‍යයට අදාළව පෝස්‌ට්‌මොඩන් යන යෙදුම භාවිත වුණේ මීට දශක දෙක තුනකට පසුව.
ඒ නිසා පශ්චාත් නූතනවාදය චිත්‍ර කලාවට සංගීතයට නර්තනයට සිනමාව මූර්තියට බැඳිල නැහැ කියනව නම් එය විහිළුවක්‌.
පශ්චාත් නුතනය හැදෑරීමෙන් උපාධිලාභියකුට විශේෂ ප්‍රයෝජනයක්‌ ලැබෙතැයි ඔබ විශ්වාස කරනවාද?
ඔබගේ ප්‍රශ්නයෙන් ප්‍රකාශිත ප්‍රයෝජන යන වදන විච්ඡේදනය කිරීමට හා කැමැතියි. ඔබ ප්‍රයෝජන කියා අදහස්‌ කළේ භෞතික ප්‍රයෝජන නම් ඒ ගැන මා පළමුව කතා කරන්නම්.
මේ විෂය ක්‍ෂේත්‍රය තුළදී කෙරෙන්නෙ පශ්චාත් නූතනවාදය කියන්නෙ කුමක්‌දැයි කීම පමණක්‌ නොවෙයි. පශ්චාත් නූතන සැලසුම් කලා ප්‍රායෝගිකව උගන්වනව. සිද්ධාන්ත වශයෙන් කියාදෙනව. මේ ඥනය රැකියා අවස්‌ථා සඳහා ඉතා වැදගත්. ජාත්‍යන්තර වගේම දේශීය ආයතන මේ තම දැනුමෙන් සන්නද්ධ පුද්ගලයන් වහාම රැකියාවලට බඳවාගන්න සූදානමෙන් ඉන්නෙ. මේ රටේ ප්‍රධානතම ප්‍රචාරක ආයතන, වෙබ් සැලසුම් ආයතන, රාජ්‍ය ආයතන රැසකට හැම වසරකම අපේ සිසුන් රැකියාවලට යනව.
මා ඉතා වගකීමෙන් කියන්නේ අපේ අංශයෙන් උපාධිය ලබාගත් එක සිසුවෙක්‌ සිසුවියෙක්‌වත් නැහැ රැකියා වියුක්‌තිය තුළ. හැම දෙනාටම සුදුසු රැකියා තිබෙනව. මේ අංශයෙන් ඉගෙනගත් අයට රූපවාහිsනියෙ, පුවත්පත්වල, ප්‍රඩක්‌ෂන් හවුස්‌වල රැකියා වැහි වැහැල. මේ පශ්චාත් නූතන දැනුම දෙන්නටත් පෙර තත්ත්වයයි ඒ. ඉතිං මට හොඳටම විශ්වාසයි මේ තම දැනුම ලබාගත් අයට රැකියා අවස්‌ථා සුලබ වන බව. ඊට අමතරව විශාල සංකේතීය වටිනාකමක්‌ මේ විෂය හදාරන අයට ලැබෙනවා. ඉදිරියේදී අනෙක්‌ බොහෝ දෙයට වඩා දැනුම අත්පත් කර ගැනීමයි වැදගත් වන්නේ. මේ විදිහට බැලූවිට මේ විෂය හැදෑරීමෙන් භෞතික හා අභෞතික ප්‍රයෝජන ලැබෙනවා.
පශ්චාත් නූතන විෂය හැදෑරීමට ළමයින්ගෙ උනන්දුව කොහොමද?
අලුත් විෂයයක්‌ නිසා විශාල ප්‍රමාණයක්‌ තවම යොමුවී නෑ. නමුත් සම්බන්ධ වී සිටින විද්‍යාර්ථීන් ඉතා උනන්දුවෙන් ආසාවෙන් කටයුතු කරනවා. ක්‍රමයෙන් මේ විෂය ක්‍ෂෙත්‍රය වර්ධනය වන බව මගේ හැඟීමයි.
පශ්චාත් නූතනවාදය බියකරු වෛරයක්‌ය කියන මතය සමාජය තුළ තිබෙනවා. ඒ ගැන ඔබේ අදහස?
එහෙම කියන්නේ මේ විෂය පිළිබඳ ඇකඩමික ඥනයෙන් තොර අයනෙ. මෙය ප්‍රවණතාවක්‌ ලෙස ගත් විට යම් යම් ගැටලු තියෙන්න පුළුවන්. ඕනම දෙයක හොඳ නරක තියෙනවනෙ. ඒත් විෂයයක්‌ ලෙස හදාරන විට අපි එහෙම හොඳ නරක විදිහට වර්ග කරන්නෙ නැහැ.
අනෙක පශ්චාත් නූතනවාදයේ මුල් බීජ වපුරා ඇත්තේ මහාචාර්ය විල්හෙල්ම් ෙµඩි්‍රක්‌ නිට්‌නේ, මහාචාර්ය හයිඩෙගර් වැනි මහා විද්වතුන්.
මේ සංකල්ප ඉදිරියට ගෙන ගියෙත් ජැක්‌ ඩෙරිඩා, ජින්ප්‍රාඥව, ලියොටාඩ්, ජින් බවුද්රිලාද්, ජැක්‌ ලැකාන්, මිදෙල් ෂූරකා, ගිලෙතස්‌ ගුටාරි, µ්‍රeන්සිස්‌ µqකුයම, චාල්ස්‌වේන්ක්‌ස්‌ වැනි මහා බුද්ධිමත් ඔය මා කී හැම දෙනාම පශ්චාත් නුතනවාදය විවිධ අංශවලින් පෝෂණය කළ සිද්ධාන්තවේදීන්. ඔවුන් හැමදෙනාම විශ්වවිද්‍යාල මහාචාර්යවරු. මා දන්නා තරමින් පශ්චාත් නූතන සිද්ධාන්ත වර්ධනය කළ සියලු දෙනා විශ්වවිද්‍යාල මහාචාර්යවරු හෝ තම විෂය ක්‍ෂෙත්‍රය තුළ මහා විප්ලවයක්‌ කළ කීර්තිධර මිනිසුන්. ඒ මිස ගමේ ගොඩේ ඕපාදූප කියමින් ඇවිදින්නන් හෝ නූගතුන් නොවෙයි. එවැනි බුද්ධිමතුන් පිරිසක්‌ ඔය කියන තරම් බියකරු හානිකර දෙයක්‌ නිර්මාණය කරයිද කියන ප්‍රශ්නය මට තියෙනව. මං හිතන්නේ පශ්චාත් නූතන දැනුම වැරදි විදිහට ග්‍රහණය කර ගත් විට තමයි එය වෛරසයක්‌ වන්නෙ. ඒක ඉතිං පශ්චාත් නුතනවාදයට සීමාවූ දෙයක්‌ නොවෙයි. ආගමක්‌ වුවත් වැරදි විදිහට ග්‍රහණය කර ගත්තොත් හානිවිය හැකියි. සමහර විට ඔය චෝදනාව නගන්නේ අපේ රටේ පශ්චාත් නුතනය නමින් ක්‍රියාත්මක වූ දේ ගැන දැකල වෙන්න ඇති.
පශ්චාත් නූQතනය යෑයි කියමින්a රට සාරධර්ම රික්‌තයක්‌ වෙත ගෙනයැමට කවුරුන් හෝ ක්‍රියාකරනවා නම් එහිදී ඔබේ ප්‍රතිචාරය කුමක්‌ද?
අනිවාර්යයෙන් විරුද්ධයි. අපේ සාරධර්ම විනාශ වන දෙයක්‌ කරන්න අප ඉඩ දෙන්නෙ නෑ. මේ විෂය හඳුන්වාදීම මගින් කෙරෙන්නේ තම දැනුම දෙන ඥනයක්‌. ඒ මිස ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යායන් පශ්චාත් නූතනවාදීන් කිරීම නොමෙයි. පශ්චාත් නුතනය හැදෑරීමයි පශ්චාත් නූතනවාදීන් වීමයි කියන්නෙ දෙකක්‌නෙ. මං දන්න හැටියට නම් අපේ ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන් බුද්ධිමත්. ඒ අය මේ දැනුම නිසි විදිහට භාවිත කරයි. සුසමාදර්ශ විතැන්වීමක සේයා සමාජයේ පවතිද්දී ඒ ගැන දැනුවත්වීම අවශ්‍යයි. පර්යේෂණාගාරයේදී ඔබ ආසනික්‌ හඳුනාගත්තා කියා එය කන්නෙ නැහැනෙ.
ඔබ පරිපාලකයෙක්‌ වගේම ගුරුවරයෙක්‌. ඒ වගේම කලාකරුවෙක්‌. කලාකරුවෙක්‌ විදිහට කලාව වර්ගීකරණය කොට මෙය පරිහරණය කළ යුතුයි මෙය නොයකැයි කියා ඔබ ශිෂ්‍යයන්ට උපදෙස්‌ දෙනවද?
මා ඔබගේ මේ ප්‍රශ්නයට වෙනත් විදිහකින් උත්තරය දෙන්නම්. දැන් අපේ සමහරු මාත් එක්‌ක කියනව. අහවල් රූපවාහිනිය බලන්න එපා. එය නරකයි කියා මා උගන්වන විෂය තුළ එවැනි හොඳ නරක ඉරකින් ගහල බෙදන්න බැහැ. එනිසා මා ඒ අය කියන ඔය නාලිකාව බලනවා විතරක්‌ නෙමෙයි එයින් යමක්‌ ඉගෙනගැනීමත් කරනව. මගේ ශිෂ්‍යයන්ට මේ නාලිකාව බලන්න මේ නාලිකා නොබලන්න කියා කවදාවත් උපදෙස්‌ දෙන්නෙ නැහැ.
මං මෑතකදී ඇසයිමන්ට්‌ එකක්‌ කළා පශ්චාත් නූතනය හා චිත්‍ර ශිල්පය කියා. එහිදී මා දුටුවා අපේ ළමයි හුඟක්‌ දුරට හිතන බව. විවිධ මාධ්‍ය පරිහරණය නිසා ළමයින්ගේ දැනුම වැඩි වෙනවා.
සංවාදය
මනෝඡ් ප්‍රශාන් රත්නායක
© Copy Rights - Divayina "Watamadala"
1 comments:
පශ්චාත් නූතනවාදින් පිළිබඳ ලිපි නැතිද
Post a Comment