ත්‍රස්‌ත වූවෝ භ්‍රාන්ත වීම
හඳගමගේ විකල්ප සිනමා ප්‍රකාශනය
"ඉනියවන්" තුළින් ඉච්ඡාභංගයට හසුවීද?
අජිත් ගලප්පත්ති
අශෝක හඳගම සිය සිනමා චර්යාව අවුල් කරගෙනද? ඔහුගේ ගමන් මග අක්‍රමවත්ද? "ඉනිඅවන්" මෙතරම් ඉක්‌මනින් සිනමා ශාලාවලින් ගැලවුණේ ඇයි? සිනමා කෘතිය යටපත් කොට සිනමාකරුවා මතු වූයේ ඇයි? සිය "ඉනියවන්" කෘතිය නොවිමසා මේ දිනවල අප විමසන ගැටලු එයාකාරයි.
චර්යාව අවුල් නොකරගෙන, එනම් අක්‍රමවත් නොකරගෙන යම් ඉච්ඡාභංග අවස්‌ථාවක්‌ පිළිගැනීමේ හැකියාවක්‌ යමකු තුළ තිබිය යුතුයෑයි මතයක්‌ ඇත. frustrstration tolerance යනුවෙන් විග්‍රහ කෙරෙන්නේ එම චිත්ත ස්‌වභාවයයි. විශේෂයෙන්ම හඳගම වැනි දේශපාලන සිනමාකරුවකු තුළ එම චිත්ත ශක්‌තිය තිබීම අත්‍යාවශ්‍ය වනු ඇත. සංස්‌කෘතිය පමණටම දේශපාලන සංස්‌කෘතිය ද වරින් වර, කලින් කල මුහුදු රැල්ලක්‌ මෙන් උස්‌පහත්වීම නිරායාස ස්‌වභාවික තත්ත්වයකි. අනපේක්‌ෂිත ලෙස උදම් රළ ප්‍රහාරයක්‌ වනුයේ වුවද මෙම සැඩ සොඳුරු රළ පෙරළීම ය. දේශපාලන සංස්‌කෘතිය ඉහල පහල යමින් අඩුවැඩි වන නියාමයකි. දේශපාලන සංස්‌කෘතිය උඩුයටිකුරු වන ස්‌වභාවයට කීකරුව දේශපාලන සිනමාකරුවකු එසේ උච්ඡාවචනය (fluctuation) විය යුතුද. ඒ කෙසේද යන අවධාරණය අප හමුවෙහි නැගෙයි. සිනමාකරුවකුගේ එබඳු උච්චාවචනයක්‌ තුළින් අන් ආකාරව විද්‍යාමාන විය හැක්‌කේ සිය දෘෂ්ටිමය ඒකග්‍රතාවය පිළිබඳ අර්බුදයක්‌ ද විය හැකිය. එවිට පොදු සමාජය එම නිර්මාණකරුවාව සැමදා එකසේ වැළඳ නොගැනීමට ද ඉඩ තිබේ. "ඉනියවන්" තුළින් අප දකින අද්‍යතන අශෝක හඳගමානුකූල ඉරණම පිළිබඳ ව තීරණ ගැනීමට අප ඉක්‌මන් විය යුතු නැත.
ව්‍යර්ථනය නොහොත් frustration යනු කුමක්‌ද? එය සිනමා ප්‍රකාශකයකු සතු දෘෂ්ටිමය ඒකග්‍රතාව සමග බඳවා විග්‍රහයට ගතයුතු තරම් බරපතල අර්ථයක්‌ ගනී. මෑත කාලයේ අප අත්වින්ඳා වූ ජනප්‍රිය දේශපාලනමය හැලහැප්පීම්වල බරපතලභාවයට සාපේක්‌ෂව සිනමා ප්‍රකාශකයකුගේ දෘෂ්ටිමය ඒකග්‍රතාව දුබල කරන්නට තරම් ප්‍රබල වූවක්‌ ලෙස ව්‍යර්ථනය යන්න විමසිය හැකිය. "ඉනියවන්" ට වස්‌තු විෂය වනුයේ ප්‍රභාකරන් මරා දැමුවාට පසු එම මුදාගත් භූමියෙහිම හිස ඔසවන අන් ප්‍රභාකරන්ලාගේ ත්‍රස්‌තවාදයයි.
ප්‍රභාකරන්ට එසේ වෙතැයි අප විශ්වාස නොකළ කාලයක්‌ ද විය. අප බහුලව ගෙවා දමා ඇත්තේ එවන් කාලයක්‌ නොවේද? ජනප්‍රිය යුද ස්‌මරණ දේශපාලනයේ සක්‍රීය ක්‍රියාකාරිකයින් මෙතරමින් වෙනස්‌ වෙතැයි අප එදා සිතුවාද? මේ බලගතු ජනප්‍රිය දේශපාලකයින් යුද සමයේ කොහි වීද? සිය ගරිල්ලා වස්‌ත්‍රාභරණ උනා දමා රාජ්‍යාරක්‌ෂාව මැද එම ගරිල්ලා ත්‍රස්‌තවාදින් මෙබඳු ෆුල් සූට්‌ දේශපාලනයකට පිවිසෙතැයි සිහිනෙන්වත් අප සිතුවේද? විරුද්ධ පාක්‌ෂිකයාගේ වේදිකාවෙන් දේශපාලන ගමන් අරඹා බලගතු වූ තොරම්බල් තාරකාවන් පාලකයින්ගේ දෑත් ශක්‌තිමත් කරන විසිතුරු ජවනිකා මෙගා ටෙලි සංස්‌කෘතියේවත් තිබේද? මෙයාකාරව සංස්‌කෘතියටත් වඩා අධිවේගයෙන් දේශපාලන සංස්‌කෘතිය වෙනස්‌ වන විට සමාජයීය ක්‍රියාකාරී ත්‍රස්‌තවාදීහු බියගුල්ලන් බවට පත්වෙති. එසේම සමාජීය බියගුල්ලෝ ත්‍රස්‌ත වෙති. -අක්‌ෂරය, තනිතටුව" වැනි ප්‍රබල දේශපාලනමය මිසයිල තැනූ අශෝක හඳගම "විදූ" වැනි චිත්‍රපටයක්‌ (ළමා චිත්‍රපටයක්‌) තනාවි යෑයි කිසිසේත්ම නොසිතූ අය වික්‌ෂිප්ත වූහ. "ඉනියවන්" උභතෝකෝටික වන්නේ මෙවන් වික්‌ෂිප්ත වූවන්ට ය. හඳගම මෙම තත්ත්වය විස්‌තර කරන්නේ 'කරකවා අතහැරි' ස්‌වභාවයක්‌ ලෙසය.
මෙම සිනමා විප්ලවකරුවාට එසේ පැවසීමට සිදුවන්නේ ඇයි? සිය සිනමා චර්යාව වෙනස්‌ කරගන්නේ නම් ඒ ඇයි දැයි සොයමු.
ව්‍යර්ථනය (රෙමිඑර්එසදබ) යනු බලාපොරොත්තු සුන්වීම නිසා ඇතිවන චිත්ත තත්ත්වයකි. තමා අපේක්‌ෂා කළා වූ ආධාර, අනුබල නොලැබීම හා අධෛර්යය කරනු ලැබීම, අසහනය, අතෘප්තිය නිසා ඇතිවන සිත් ස්‌වභාවය වනුයේ ව්‍යර්ථනය නොහොත් ඉච්ඡාභංගයයි. න්‍යෂ්ටාපේක්‌ෂාව යනුවෙන් දැක්‌වෙන්නේද එයයි. ව්‍යර්ථනයට පත් තැනැත්තා ආක්‍රමණකාරී විය හැක. එසේම කලකිරීමෙන් යුතු අක්‍රීයව, අකර්මන්‍ය වීමටද ඉඩ ඇත. ඉච්ඡාභංගයට පත් තැනැත්තා ආක්‍රමණකාරී හෝ පසුගාමී වන්නේ පරාජිතයකු වූ විටය. ත්‍රස්‌තවාදියකු හෝ බියගුල්ලකු වන්නේ තම අභිප්‍රායයන් කඩවීමෙන් ලද සිත් තැවුල නිසාය. තවෙකකු ඝාතනය කිරීම සඳහා අධි බලැති කාල බෝම්බ සවිකළ ඇඳුම් කට්‌ටලයක්‌ ඇඟලා ගන්නට තරම් ආත්ම ශක්‌තියක්‌ ලැබෙන්නේ එවන් පරාජිතයකුට පමණි. ඔවුහු මේ වෙද්දී අතුරුදහන් ව ඇත. එවන් බෝම්බකරුවන්ට අද පැවැත්මක්‌ නැත. එහි අදහස යුද වාතාවරණයක්‌ නැති බව නොවේ. යුද්ධයේ ස්‌වරූපය වෙනස්‌ වී ඇත. හඳගම "ඉනියවන්" තුළින් පවසන්නේ එයයි. ත්‍රස්‌තවාදියකු නිර්මාණය කරන්නේද බියගුල්ලකු නිර්මාණය කරන්නේද මෙම නෂ්ටාපේක්‌ෂිත සමාජ දේශපාලන ස්‌වරූපයයි. ත්‍රස්‌තවාදියා බියගුල්ලන් භ්‍රාන්තකොට ස්‌ව පැවැත්ම සා¹ ගන්නේත්, ආත්මාශයෙන් (ego instinct) යුක්‌තව බියගුල්ලන් වහා ත්‍රස්‌ත වී තමා පාගාගෙන සිටින අධි බලැති බෝම්බකරුවන්ව නිෂ්ක්‍රිය කොට දමන්නේද මෙම සමාජ ස්‌වරූපය මයි."ඉනියවන්" බිහි වන සමාජය මෙපරිදිය.
"භ්‍රාන්ත" යනු භ්‍රමයට පත් හා වැරදි අවබෝධය ඇති යන අර්ථ ගනී. වේගයෙන් කැරකෙන හෝ සැලෙන යන අර්ථයෙන් (whirled) අවුල් ජාලය ලෙස ද මෙය විග්‍රහ කෙරෙයි. භ්‍රමනය, සිතෙහි හටගත් කරකැවිල්ල, හැරීම වෙස්‌ වීම ඇඹරිල්ල (revolved or turned) යන අර්ථද මෙයට අදාළ වෙයි. වැරැද්ද, දෝෂය, ප්‍රමාද දෝෂය, වරදවා වටහා ගැනීම, වරද්දා ගැනීම (mistaken) යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේද මෙයයි. මුළාවීම, රැවටීම, (deluded) මංමුළාවී, අයාලේ යන, අපැහැදිලිව දොඩවන, අවුල්ව සිතන, අවධානයෙන් තොරව හිත තැන්තැන්වල යැම මාර්ගයෙන් පිට පැනීම හා නිදැල්ලේ යන වැනි අර්ථ ගන්නා wandering යන විග්‍රහයද "භ්‍රාන්ත" යන්නට ගැනේ. "ඉනියවන්" තුළ අප දකින්නේ "භ්‍රාන්ත" වූවන් ය. පුනරුත්තාපනය කෙරෙන ත්‍රස්‌තවාදීයා යනු මෙහි "භ්‍රාන්ත" වූවෙකි. සමාජයීය ත්‍රස්‌තවාදියාගේ හදිසි භ්‍රාන්තවීම කෙබඳු අර්ථ ගන්නේදැයි මෙම විවිධ අර්ථ මතින් අපට නිර්ණය කළ හැකිය. ව්‍යර්ජිකෘත (frastrated) සමාජ දේශපාලන රාමුවක්‌ තුළ චිත්‍රපටයක හා සිනමාකරුවකුගේ වලංගුභාවය පිළිබඳ තත්ත්වය වටහා ගැනීම සඳහා ද එය ඉවහල් කොට ගත හැකිය.
සමාජය සමග යම් විරෝධයකින් පසුවන පීඩිතයකු එනම්, බියගුල්ලකු එවන් විරෝධයකට හේතු වූ කාරණාවන්ට එරෙහිව ත්‍රස්‌ත වන කවර නම් හෝ ක්‍රියාකාරියකු තම එකම ගැලවුම්කාර වීරයා ලෙස තකයි. පීඩිතයාද වීරයාද වසනුයේ එකම බල රාමුවකය. මෙවිට පීඩිතයාත්, වීරයාත් අනොන්‍ය ව එකිනෙක මත යෑපෙයි. යම් මොහොතක වීරයාද පීඩිතයෙක්‌. තම විරෝධය ප්‍රකාශ කරන්නට හෝ තමා අපේක්‌ෂා කරන සමාජය නිර්මාණය කරගැනීමට හෝ නොහැකි වීම මෙම පීඩිතයා හුදෙකලා කොට අසරණ කරයි. සමස්‌ත බහුතරය ම තමා හැර තමා විරෝධය පාන්නා වූ සමාජය අනුමත කරන විට ඔහු අසරණව නිහඬ වෙයි. මෙකී අසරණකම නිහඬකම බියගුළු ස්‌වභාවයක්‌ දක්‌වා වර්ධනය වන්නේ බහුතරයකගේ පිළිගැනීම අඛණ්‌ඩව පෙරට වර්ධනය වන අතරවාරයේය. මෙම බියගුල්ලා එකවරම ත්‍රස්‌තවාදියකු බවට පත් වීමට ඉඩ තිබේ. එසේම ත්‍රස්‌ත වීම යනු බියගුළු වීමේ පෙරමග සළකුණක්‌ ද විය හැකිය.
දේශපාලනික සිනමාකරුවකුගේ ප්‍රබල දේශපාලනමය ප්‍රකාශනයක්‌ හමුවෙහි වහා ත්‍රස්‌ත වන බියගුල්ලකුගේa මානසික තත්ත්වය කෙබඳුද? තමා හමුවෙහි සැණෙකින් මතු වූ මෙම ක්‌ෂණික ත්‍රස්‌තවාදියා පිළිබඳව ත්‍රස්‌ත වන බියගුල්ලා විසින් යම් අහංකාරමය හැඟීම් ඇතිකර ගනී. මෙකී තත්ත්වය සහ අහංකාරය තුළ ඔහුගේ සමාජ සම්බන්ධතා පාලනය වෙයි. පීඩිතයාට වීරයා ආක්‍රමණිකයෙකි. එකී ආක්‍රමණශීලීභාවය පීඩිතයාගේ බියගුළු බවත්, පීඩාකාරී බවත්, මුලුගැන්වුණු බවත් මොහොතකට පලවා හැර පීඩිත බවම ක්‌ෂණික ත්‍රස්‌ත බවකට පෙරළෙයි. මෙතැන් සිට ස්‌වල්ප කාලයක්‌ පුරා පීඩිතයා ත්‍රස්‌තවාදියෙකි. නන් විධ ආක්‍රමණිකයෝ සමාජය ද, එහි වසන්නන්ද තැති ගන්වති. ආක්‍රමණිකයකුගේ ස්‌වභාවය ඔහු බලහත්කාරයෙන් කඩා වදින්නෙකි. ඔහු අනෙකාව යටත් කර ගැනීම සඳහා සටන් කරන්නෙකි.
ඔහු භීතිය උපදවන්නෙකි. ඔහු බියගුල්ලන් තැති ගන්වන්නෙකි. ''අනුන් තැතිගන්වා කටයුතු කරවාගත යුතුය" යන ඇදහීම ත්‍රස්‌තවාදයයි. ත්‍රස්‌තවාදියා රාජ්‍යවිරෝධී කැරලිකරුවෙකි. එනම් ජනතාව විසින් පිළිගත් සංවිධිත දේශපාලන ඒකකයට එරෙහි වූවෙකි. නිරායුධ අබල දුබල පීඩිත ජනතාව සන්නද්ධ ත්‍රස්‌තවාදියකු ව නිර්මාණය කරන පසුබිම මෙබඳුය. බියගුල්ලන් ත්‍රස්‌ත කොට සිය ආක්‍රමණශීලී විප්ලවය සම්මත සංවිධිත ව්‍යqහයන්ට එරෙහිව අඛණ්‌ඩව පවත්වා ගැනීම අද "ඉනියවන්" තුළින් සිය සිනමා චර්යාව පෙන්වන හඳගමගේ සිනමා ව්‍යායාමය විය. ඔහුගේ චිත්‍රපටය විරෝධාකල්පයකි.
අශෝක හඳගමගේ සිනමා ප්‍රකාශන විධිය හා ඉන් සමාජය තුළ සිදු කෙරෙන බලපෑම විග්‍රහ කරන්නෝ ඒකමතික ව ගන්නා පොදු විනිශ්චය වනුයේ ඔහු විප්ලවකරුවෙක්‌ ය යන්නයි. එනම් ඔහුගේ සිනමා කාර්යය විප්ලවීය කර්තව්‍යයක්‌ වන බවය.
විප්ලවීය ආක්‍රමණිකයා බියගුල්ලන් ත්‍රස්‌ත කරනුයේ පවතින ක්‍රමය කනපිට හැරවීම අභිප්‍රායෙනි. සිනමා ප්‍රක්‌ෂේපන යන්ත්‍රය යනු රූපවලින් වෙඩි තැබිය හැකි තුවක්‌කුවකැයි අදහන සිනමාකරුවන් අතර අතීතයේ හඳගමද සිටියේය. ඔහු තමා ඉදිරියෙහි දෑස්‌ අයා සිටින මෙරට පොදු ජනතාව හමුවෙහි තබන රූපාවලිය මෙම ජනතාව තුළ විරෝධයක්‌ ඇති කළේය. බියගුල්ලා තුළ ඇතිවන විරෝධය හා තැති ගැන්ම ආක්‍රමණික සිනමා-කරුවකුගේ අභිලාශයයි. මෙකී විරෝධය සමාජ බලවේගයක්‌ ලෙස ප්‍රබලව ඉස්‌මතු විය යුතුය. ජීවිතය වෙනස්‌ කළ හැකි බලයක්‌ චිත්‍රපටය තුළ තිබිය යුතුය. ජනතාවගෙන් ඈත්වූ කලාවක්‌ තිබිය හැකි නොවේය යන්න ජනතාව සඳහා කලාව හසුරුවන්නන්ගේ ඇදහිල්ලයි. නිර්ධන පන්තිය තුළ විවිධ පීඩන හට ගනී. හඳගම මෙම පීඩනය නිමිත්ත ලෙස නිතර තම ප්‍රකාශනයට උපයෝගී කර ගත්තේය. පීඩිතයා හෙවත් නිර්ධන පන්තිකයා මුදා ගැනීම ජනතා කලාකරුවාගේ ආක්‍රමණිකත්වයට පසුබිම් අභිලාශය සකස්‌ කරයි. විප්ලවීය ප්‍රකාශකයකුගේ විප්ලවීය ප්‍රකාශනයක්‌ යනු බියගුල්ලන් අභිමුව නැගෙන අභියෝගයකි. මෙම අභියෝගයට බියගුල්ලන් දක්‌වන ප්‍රතිචාරයේ ස්‌වභාවය මත එම විප්ලවීය ප්‍රකාශනයේ පැවැත්ම තීරණය වෙයි. බියගුල්ලකුට ත්‍රස්‌තවාදියා වීරයකු වන්නේ සිය බියගුළුකම යටපත් කොට ත්‍රස්‌ත වීම සඳහාය. "ඉනියවන්" තුළින් අපට මෙම බියගුල්ලා මෙන්ම ත්‍රස්‌තවාදියාද මුණගැසෙයි. මෙවේලෙහි එම බියගුල්ලා හෝ ත්‍රස්‌තවාදියා සැකකරුවකු ලෙස පමණක්‌ ගැනීම සෑහෙයි.
මුල්ම චලන චිත්‍රාවලිය දුටු ආදි කාලීන පොදු ජනයා ත්‍රස්‌ත වී එදෙස බලා සිටි වග අප අසා ඇත. ත්‍රස්‌ත කිරීම යනු "ත්‍රස්‌තවාදියා" යන ප්‍රචලිත ප්‍රතිරූප සීමාවෙන් ඔබ්බෙහි තිබෙන පුළුල් අරුත් සහිතය. මෙම පුළුල් සිත්හි කොනක තබාගත් විට අපට හඳගම හෝ පතිරාජ හෝ විමුක්‌ති හෝ ලෙස්‌ටර් හෝ අන් කවරාකාර විප්ලවීය සිනමාකරුවකු වුවද ත්‍රස්‌ත වීම හා අනෙකාව ත්‍රස්‌ත කිරීම නිර්භයව පුළුල් විග්‍රහයකට ගත හැකිය.
"ත්‍රස්‌ත" යනු මහත්සේ පුදුමයට පත්වීමකි. මවිතයෙන් විස්‌මිතව ගල් ගැසුනාක්‌ මෙන් වීමයි. චිත්‍රපට වෙසින් සපැමිණි දැවැන්ත අභියෝග වලට මුහුණ දී තම බියගුළු ස්‌වභාවයට එරෙහි වී සක්‍රිය වන්නට හා ත්‍රස්‌ත වන්නට අප කැමතිය. මෙවිට එම චිත්‍රපටය යනු අපට නිර්දය ආක්‍රමණයකි. බියගුල්ලන් ත්‍රස්‌තවාදීන් බවට පෙරළුE සිනමාකරුවා වීරයකු බවට අගැයීම නිරායාසයව සිදුවන්නකි. "ඉනියවන්" නරඹද්දී හඳගම කොතැන සිටින්නේදැයි සොයා බලන්නට අප යොමු වන්නේ එම නිසා නොවේද?
ඇතැම් විටෙක යම් විප්ලවීය චිත්‍රපටයක්‌ යම් බියගුල්ලකුට තම බියගුළුකමින් අත් මිදිය නොහැකි තරම් වූ බලවත් අභියෝගයක්‌ විය හැකිය. මෙවිට ත්‍රස්‌ත වූ වීරයාගේ අනුගාමිකයින් වී සක්‍රීය වූ බියගුල්ලන් එනම්, ත්‍රස්‌තවාදීන් වූ බියගුල්ලන් නොවෙනස්‌ වූ බියගුල්ලාව දකින්නේ කොදෙව් චිත්තධාරියකු, දුබලයකු හෝ යථාර්ථය සාවද්‍ය ලෙස අර්ථකථනය කොටගෙන එහිම මුලාවූවකු ලෙසය. මෙබඳු වූ බියගුල්ලන් හමුවෙහි ඇතැම්විට වීරයා පරාත්ම විකාරයෙන් පසුවන්නෙකි. ඔහු තම හැඟීම් සහ ආවේගයන් අන්‍යයන්ට ප්‍රක්‌ෂේපනය කරයි. "විදූ" ට පෙර හඳගමගේ චිත්‍රපට විලාසය තුළින් අප ඔහුව හඳුනා ගත්තේ ආක්‍රමණශීලීව හැසිරෙන්නෙකු (aggressive behavior) වශයෙනි. බෙබඳු ආක්‍රමණිකයකුගේ අසංඥතාවට එකම හේතුව විය හැක්‌කේ සමාජ විෂමතාවයම නොවිය හැක. සමාජ විෂමතාවය "තනිතටුව" හා අක්‌ෂරය බිහිවූ යුගයේ මෙන්ම "ඉනි අවන්" බිහිවෙන යුගයේද පෙරටත් වඩා ප්‍රබලව මතුව ඇති බව ත්‍රස්‌තවූවන්ද බියගුළුව මුළුගැන්වූවන්ද දනී.
IMF Mission Concludes Visit to Sri Lanka Update
-
The International Monetary Fund (IMF) mission recently ended its visit to
Sri Lanka. This was...
10 months ago
0 comments:
Post a Comment