ශේෂාද්‍රි අපායේ තප්පර දහයක් ඉඳලා

නවක නිළියක්, නිවේදිකාවක් හා නිරූපණ ශිල්පිනියක් වන ශේෂාද‍්‍රි පි‍්‍රයසාද්ගේ මංගල සිනමා පටය චැලෙන්ජර්ස් ලෙස බොහෝ විචාරකයන් හඳුන්වාදීමට උත්සාහ කළ ද ඇය මුලින්ම කැමරාවකට මුහුණදී ඇත්තේ ප‍්‍රවීන සිනමා නිළියක හා පාර්ලිමේන්තු මන්තී‍්‍රවරියක වන මාලනී ෆොන්සේකා මහත්මියගේ දෑතේ සිට යැයි වාර්තා වේ.

ඒ ඇගේ පියා විසින් අධ්‍යක්‍ෂණය කළ ‘අපායේ තත්ත්පර දහයක්’ චිත‍්‍රපටයට දායක වෙමිනි.

කෙසේවුවද මෙම රංගනය තත්ත්පර දහයකට සීමාවූ බවද පැවසේ.

උදයකාන්ත වර්ණසූරියගේ අලූත්ම චිත‍්‍රපටය වන චැලෙන්ජර්ස්හි ප‍්‍රධාන චරිතයට පණ පොවන ශේෂාදි‍්‍ර මේ වන විට සිය දෙවැනි සිනමා නිර්මාණය සඳහාද එක් වී ඇතැයි වාර්තා වේ.

ශේෂාද්‍රි පි‍්‍රයසාද් ඇගේ මීළග රංගනය ඉදිරිපත් කිරීමට සැරසී සිටින්නේ ද සිය පියාගේ සිනමා පටයක් සඳහාය.

ඇයට එහි ප‍්‍රධාන නිළියගේ භූමිකාව හිමිවී ඇති අතර, එම චිත‍්‍රපටය නම් කර ඇත්තේ ‘ඇද්ද ලණුව දැම්ම කොඩිය’ලෙසය.

copy Rights - Lanka Mirror

READ MORE - ශේෂාද්‍රි අපායේ තප්පර දහයක් ඉඳලා

Gamini Hattotuwegama

Haththa: Painting the drama of the street

Prof. Gamini Hattotuwegama

He is recognised as the father of modern street theatre in Sri Lanka. His students have moved from the street to the stage, from stage to television and some even to the silver screen. They owe much to Gamini Haththotuwegama, who, even after many decades of political theatre, does not seem to have moved at all. In his mid sixties now, the man remains in the street, metaphorically and literally.

He was maybe a couple of years senior to my parents at the Peradeniya University, and they called him “GK”. Some refer to him as “Hatha”, some as “Gamini” and others like myself, “Haththa”. My first recollection of this effervescent man goes back to at least thirty years. I had heard my grandmother complaining that “GK hadn’t returned some books he had borrowed”. They belonged to my late grandfather, who died before I was born.

So, a couple of years later, when he happened to visit us, I asked him, quite rudely actually, “where are seeya’s books?” He laughed quite heartily.

I can’t remember if I thought it was funny, even though I have known people to laugh with Haththa, not so much for the content of his jokes but his laugh itself.

It would have been about fifteen years later that I really got to know him.

I was in my second year at Peradeniya. This was just before the bheeshanaya was forced down our throats, although the signs of the impending tragedy were there for everyone to see. My friends, a group of around 25 people, had been “banned” from engaging in politics. It was quite fortuitous then that Haththa happened to be around, as a visiting lecturer in the English Department. He organised a street theatre workshop, which most of us joined not really realising at the point that it had great potential as a medium for political commentary. We ought to have known, however, because by the time Haththa would have logged almost twenty years of uninterrupted experimentation with the genre with great success.

The workshop snowballed into a production, “Sarasavi Kurutu Gee” (Campus Graffiti) which we played at the Sarachchandra Open Air Theatre, better known as the “wala”. If anything captured all the elements, the subtle nuances, the tragedies, the humour and hopes of what being a “student” at that time involved, it was this very deliberately rough collage of incidents, songs, skits put together by a group of around 30 students.

Haththa crafted this production with a series of exercises, seemingly unrelated but all touching on issues pertaining to the university student in a time of political turmoil. We all chipped in with ideas. We took popular songs and parodied them to suit the general temper of the “play”. We made fun of our teachers, the university administration, the government and of course ourselves.

Perhaps what was most educational in the entire process was that we realised that everyone could be an actor. Well, to be more honest, that we all act, all wear masks and therefore “acting” is not something that has to be learnt, but a human trait that is in all of us waiting to be recognised and exploited. Hopefully for beneficial purposes. I am sure that if not for Haththa, Chandraratne Bandara, Priyantha Wickramasinghe and Upul Kaluhetti, among others, would never have dreamed that they had the potential to become excellent actors. We wouldn’t have known either.

Haththa, to my knowledge, had a problem getting a master’s degree. His argument was that there was no one competent to supervise his thesis. That may have been true, but I believe the real reason was that he found it boring to write about what he did - theatre. Being a non-conformist in many ways, Haththa might have found the task of satisfying some departmental requirement too much to take. He had to pay for this intransigence, of course. For too long, he has had to depend on the good heart of department heads for visiting lecturer appointments.

He is a character. A legend, in fact. He had a carefully developed reputation as a man who paid scant attention to physical hygiene, although I am sure he would deny this. During those turbulent years, Haththa often stayed at Marcus Fernando Hall, as the guest of the then Subwarden, Navaratne Bandara. Navaratne once told me, “can’t you tell your sir to at least wash his clothes?” He was smiling when he said this. I am sure it was said in jest. But Haththa’s “haduness” was legendary. I distinctly remember him making quite a cogent argument for non-bathing. He said, “It’s not good to take a bath on the morning of the play, because it could have an impact on your voice. Actually a bath on the previous night might not be a good idea either. Come to think of it, bathing definitely involves the risk of ruining your voice, and the smallest impact might ruin the production.” His guffaws as he meditated thus, were reminiscent of his laugh when he adroitly brushed aside my complaint about the non-returning of borrowed books. In the year 1990, he had to cancel a performance of the Sinhala version of Hamlet at the Sri Jayewardenepura University because he lost his voice. Maybe he had taken a shower, I don’t know.

And yet, unlike most “legends”, Haththa remains one of the most easy going, easily accessed personalities around. I remember him as a man so generous with his time and his knowledge, that he would forget that although theatre was life to him, it was not exactly seen in those dimensions by all his students. His rehearsals would take up entire days. They were at times preceded by a couple of hours by Haththa’s yarns and he had hundreds to relate. Some he would repeat, forgetting that we had heard it all before.

All part of the personality, I believe. Easily forgiven, for he was not only respected but loved too. “Haththa pehedilivama kollek” (Haththa is most definitely a boy). He was and still is I believe, ageless. A wise old man, a teacher, a young man at times as fervent about “revolution” as an undergraduate, and a baby too.

I remember him as an adoring father. His two children, Rajiv and Chamindu, who were fully fledged members of the drama group at Peradeniya even though they were in their early teens, were loved by all of us. Haththa loved singing the immortal theme song, if one may call it, of Sinhabahu. He would launch into “gal lena bindala” at the slightest provocation. I have seen many versions of Sinhabahu over the years, but have never encountered such a powerful and passionate rendering of this song. It has to do with his children and particular circumstances which I do not intend to go into here.

Haththa knows, I am sure. So do we all.

I do know that there are people who see Haththa as just a “street theatre” person. He is much more than that. His knowledge of theatre goes beyond being familiar with one of its many forms. He is an expert on world theatre and someone who can creative fuse the many forms and themes that he encounters. There are others who would be more competent to write about these things. For me, Haththa is an effervescent character, a one of a kind, full of idiosyncrasies, full of vigour, full of hope for the future. I was never fully convinced of the logic of political positions he advocated. I do know however that he has not willingly harmed or wished harm on anyone.

“One day I fell asleep in a Horana bound bus. I got up somewhere close to Horana yelling, ‘budu thaaththe maava beraganna’ (Father, save me). The bus was almost empty and most of the people knew me. If I had been a ten year old, it wouldn’t have been strange. But here I was, a fifty plus man, yelling out to my father!” We all burst into laughter when he related this story.

A man who can laugh at himself is half way towards enlightenment, I believe.

I shall not comment on the other half. I don’t need to, for we live in a world where 99% of those who profess a love for humanity are just play-acting. In Haththa’s case, theatre is a heart that he embraces and acting is the way he pumps this heart so that its message of love and love for the collective effort is sent along all the arteries that feed hope in hungry people.

We need more of his tribe both on the street and out of it, if only because of all the histories, violence, oppression and resistance that are embedded and in fact make up what is so casually and un-politically referred to as “the street”. This street, we must not forget, is not found only in the teeming metropolis. It is in every village, every factory, every school, police station, army camp and even the jail. He has my salute, this man who has never been dazzled by the glitter of the lush avenues. He has my salute, for what it is worth.

(This was written in April 2008 by Malinda Seneviratne)

READ MORE - Gamini Hattotuwegama

‛‛වීදියේ සටන් කරුවා” පිළිබද සටහනක්..

Sri Lankan Theatre වෙබ් අඩවියෙන් උපුටා ගන්නා ලදී

Author: Chamila Priyanka

”තරුණ තරුණියන් පිරිසක් විවිධ ආකාරයේ නාට්‍යමය ඇඳුම් පැළඳුම් වලින් සැරසී සිටිති. එක් අයෙක් අත දවුල් බෙරයකි. තවත් අයෙක් අත බොංගෝ බෙරයකි. ඔවුන් බයිලා සිංදුවක් ගයයි. පිරිසක් එම ගීතයට අවසිහියෙන් මෙන් නටති. එක්වරම ගීතයට තාලය සැපයූ බෙර හඬ වෙඩි හඬක් බවට පරිවර්තනය වෙයි. නටමින් සිටි අය බිම ඇද වැටෙති. පසුව පිරිසෙන් කිහිපදෙනෙක් පමණක් අමාරුවෙන් නැගිටිති. අනිත්

අය මිය ගොස්ය. නැවත බෙර හඬ බයිලා ගීතයට තාලය දමයි. ඉතිරි පිරිස නටති. නැවත බෙර හඬ වෙඩි හඬක් බවට පරිවර්තනය වෙයි. සියළු දෙනාම ඇද වැටෙති. සියළු දෙනා අතරින් එක් අයෙක් පමණක් නැගිටියි. අනෙක් අය මිය ගොස්ය. නැවතත් බෙර හඬ බයිලා ගීතයට තාලය දමයි ……………….. ”

මේ ආචාර්ය ගාමිණි හත්තොටුවේගමගේ වීදි නාට්‍ය කණ්ඩායමේ වීදි නාට්‍යයකින් උපුටා ගත් කොටසකි. ලෝක නාට්‍ය දිනය නිමිත්තෙන් මාර්තු 27 කොළඹ සිංහල සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානයේදී (සුදර්ශි ) ආචාර්ය ගාමිණි හත්තොටුවේගමගේ වීදි නාට්‍ය ගී එකතුවක් එළි දැක්වීම හා වීදී නාට්‍ය දැක්මක්“වීදියේ සටන් කරුවා” නමින් සංවිධානය කර තිබිණ. මෙම වීදි නාට්‍ය දැක්මේදී හත්තොටුවේගමගේ ප්‍රසිද්ධ වීදි නාට්‍ය දෙකක් වන “මැරවර මෙහෙවර” සහ “රූකඩයෝ” රඟ දැක් වූ අතර වීදි නාට්‍ය ගීත රාශියක් ශිල්පීන් විසින් ගායනා කළෝය.

“ගාමිණි හත්තොටුවේගමගේ මූලික අරමුණ ඉටුකරමි

න් ඔහු සහ ඔහුගේ සගයින්, ආර්ථික- සමාජයීය- සංස්කෘතික ගැටලුවලින් පීඩාවිඳින ජන ජීවිතයේ යථා ස්වභාවය මේ වීදි නාට්‍ය තුළින් ජනතා කරළියට ගෙන එන ලදී. හුදු සෞන්දර්යවාදී මායාව ඉරාදමා ප්‍රේක්ෂකයා යථාර්ථය තුළට ගෙන ඒමට ගාමිණි හත්තෙටුවේගම ඇතුළු වීදි නාට්‍ය කණ්ඩායම මහත් වෙහෙසක් කැපකිරීමක් කරන ලදී. ඒ සඳහා ඔහු ප්‍රධාන ඔහුගේ සගයින් විසින් නිර්මිත වීදි නාට්‍ය රාශි්යකි. ”

“අසාධාරණය – අයුක්තිය – කම්කරු ඉල්ලීම් දිනාගැනීමේ අරගල – වැඩ වර්ජන – පොදු සමාජ අරගල – උද්ඝෝෂණ – සිසු අරගල ඔවුන්ගේ රංග භූමිය විය. එවැනි ජන

අරගල කොතනද ගාමිණි හත්තොටුවේගම හා පිරිස එතනය. පොලිස් සිරකූඩු – කඳුළු ගෑස් – බැට

න් පොලු – බයිසිකල් චේන් – මැර ප්‍රහාර – හතරවෙන් තට්ටුව

ඔහුට හා පිරිසට බිය ගෙන දීමට සමත් නොවීය.

”

නාට්‍ය කරුවෙක් ලෙස ගාමිණි හත්

තොටුවේගමගේ භූමිකාව සමාජවාදී කලා සංගමය දකින්නේ එලෙසිනි. ලංකාවේ විදග්ධ නාට්‍ය සම්ප්‍රදාය තුළ කිසිදු අවධානකට පාත්‍ර නොවූ එහෙත් කලාව තුළ සැබෑ කාර්යයක් ඉටුකළ සොඳුරු මිනිසෙක් ලෝක නාට්‍ය දිනයේදී අමතක නොකිරීමට සමාජවාදී කලා සංගමය ගත් උත්සාහයට ස්තූතියි.

”මිනිසෙකු වීමට සුදුසෙකු වන්නට
මහ මං කීයක් තරණය කරන්නද
යුධ හඬ සදහට තුරන් කරන්නට
වෙඩි මුර කීයක් පත්තු කරන්නද
පිළිතුරු ඇත්තේ හමන සුළඟෙමයි
හමන සුළඟෙමයි…….. ”

Author: Chamila Priyanka
Date:29/03/2011
Source: Sri Lankan Theatre

READ MORE - ‛‛වීදියේ සටන් කරුවා” පිළිබද සටහනක්..

බූරුවා මහතා වේදිකාවට

අසන් මහතුනේ...

නොවී ඔහු සාධු කෙනෙකු හෝ

පකීර් කෙනෙකු

ශාන්තු වරයෙකු හෝ ශුද්ධ වූ මිනිසෙකු

නොවී ඔහු යෝගියෙකු

තවුසෙකු – සිනමාකරුවෙකු හෝ

දේශපාලකයෙකු

ඔහු වූ කලී

පූර්ව කර්මය ඉපැදී

පත්තර බැලුමට ලොල් වී ගඩොල් ගල්

වැලිද අදිනා

බූරුවෙකු මේ අමුම අමු

බූරුවෙකු

යමුනා ගංතෙර අසබඩ ගිමන් හරින සංචාරක නාට්‍ය කණ්ඩායමක් වෙතින් ගැයුණු ගී නද සමඟ ලුම්බිණි වේදිකාවේ කඩතිර විවර වූයේ ‘බූරුවා මහත්තයා’ වෙතය. ප්‍රවීණ නාට්‍යවේදී ජයලත් මනෝරත්නගේ නවතම නාට්‍යය වන “බූරුවා මහත්තයා” නාට්‍යයට නිර්මාණය වී ඇත්තේ උර්දු ලේඛක ක්‍රිෂාන් චන්ද්‍රර්ගේ නවකතාවක් වූ ඡ්ම් ච්චඤඩඥ ඬඪ ඵචපඨඩභලචඵබ හි සිංහල පරිවර්තනය වන ‘සද්ගුණවත් බූරුවා මහතාගේ ස්වයං ලිඛිත චරිතාපදානය’ ආශ්‍රය කොට ගෙනය. ගුණතිලක මැටියගනේ එහි පරිවර්තකයාය.

මනෝරත්න දේශීය නාට්‍යය කලාවේ පෝෂණය සඳහා ස්වතන්ත්‍ර නාට්‍ය කලාව වර්ධනය විය යුතුය යන්න දැඩිව පිළිගත්තෙත් වීම නිසා ඔහුගේ නාට්‍යය නිෂ්පාදන අතර පරිවර්තන නාට්‍යය ද්විත්වයකට පමණක් සීමා වී ඇත.

දේශීය මූලයන් වෙත ඔහු දක්වන රුචිය ඇරෙන්නට මනෝගේ නාට්‍යහි දක්නට ලැබෙන අනෙක් වැදගත් ලක්‍ෂණය වන්නේ සාහිත්‍ය සමඟ ඔහු දක්වන සමීප සම්බන්ධය ය. “බූරුවා මහත්තයා” නාට්‍යයද රචනා වන්නේ ඔහු එලෙස ගුණතිලක මැටියගනේ ගේ පරිවර්තිත නවකතාව කියැවීමෙන් ලබන ප්‍රලය වීමේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙනි. එහි අනෙක් අග්‍ර ඵලය වන “ ලෝකය තනි යායක්” නාට්‍ය රචනා වී ඇත්තේ සුපතල කවිවර මහගමසේකරයන්ගේ “ප්‍රබුද්ධ” නවකතාව ඇසුරු කොට ගෙන ය.

“මානව ජීවිතයේ පෝෂණය සඳහා දායක කර ගත හැකි බරසාර සාහිත්‍යය කෘතින් රැසක් අපිට තිබෙනවා. නමුත් පසුගිය යුගවල සමාජ ආර්ථික තලයේ ඇතිවූ චලනයන් නිසා කියැවීම සම්පූර්ණයෙන්ම වාගේ නැතිවී ගියා. “ගුරුතරුව “ වැනි නාට්‍යයක් හරහා මම කතා කිරීමට උත්සාහ කළේත් එම ඛේදවාචකය පිළිබඳවයි.”

නවසිය හතළිහේ දශකයේ ඉන්දිය ජන සමාජය පසුබිම් කරගත් නවකතාවක් ආශ්‍රයෙන් වර්තමාන ලාංකික සමාජය ආමන්ත්‍රණය කිරීමට ඔහු දරන උත්සාහ කෙතෙක් දුරට කාලීන විය හැකිද? යන්නට මනෝගේ ප්‍රතිචාරය වන්නේ මේ කතා තේමාවෙන් කාල-අවකාශ සම්බන්ධය ඉවත් කළ විට අපට අදාළ කර ගන්නට බොහෝ දේවල් “බූරුවා මහත්තයා” හී තිබෙන බවය.

නවකතාවකින් මතු කරන සංකීර්ණ සමාජ දේශපාලන සබඳතාවයන් පැය දෙකක නාට්‍යයකට ගෙන ඒම දුෂ්කර අභියෝගයකි. මෙහිදී ගුණතිලක මැටියගනේගේ ශූර පරිවර්තනය තමන්ට බෙහෙවින් ඉවහල් වූ බව පවසන මනෝරත්න එම නවකතාව පළමුවරට කියැවූ අවස්ථාවේදී සිනමාවක් නරඹනවාක් වැනි හැඟීමක් තමන් තුළ ඇතිවූ බව පවසයි.

ක්‍රිෂාන් චන්දාර් නවකතා කරුවෙකුට අමතරව නාට්‍ය රචකයෙක් හැටියට ද කටයුතු කර ඇත. ඔහුගේ නාට්‍යය සෝවියට් රුසියාවේද ගෞරව බහුමානයට පාත්‍රව ඇත.

අධිතාත්වික කතා වින්‍යාසයක් සහිත නාට්‍යය සංකල්පයක් වූ බූරුවා මහතා වේදිකා නාට්‍යයක් බවට පරිවර්තනය කිරීමේ දී මනෝරත්න ඔහුට හුරුපුරුදු වාර්තා රංගය සමඟ දුරස්ථකරණ රීතිය ද මුසු කරගත් නිදහස් රංගයක් යොදාගෙන ඇත.

වේදිකා නැවත වරක් එහි ප්‍රබෝධ ජනක යුගයක් වූ 60 සහ 70 දශකයන්හි දක්නට ලැබුණු අයුරින් රසිකයන් ආමන්ත්‍රණය කරන තැනක් බවට පත් වෙමින් තිබෙන බව මෑත කාලීන අත්දැකීම් අනුව පෙනෙන්නට තිබෙන බව මනෝ පවසයි. සාමකාමී වාතාවරණයක් ගොඩනැඟීම හා රූපවාහිනිය බිඳ වැටීම නැවත නාට්‍යයට වෙත රසිකයා ආකර්ෂණය වීමට බලපෑ හේතුවක් ලෙස ඔහු දක්වයි.

ජයග්‍රහණයන්හිදී උදම් අනන්නෝ පරාජයේදී බූරුවා මහතා අත හැර යති. ජයලත් මනෝරත්නගේ අලුත්ම දුක්ඛ ප්‍රහසනය වන “බූරුවා මහත්තයා” නාට්‍ය මේ දහම නාට්‍යාකාරයෙන් මැනවින් දක්වා ඇත.

චන්දන ජයවීර

Copy Rights - Dinamina

READ MORE - බූරුවා මහතා වේදිකාවට

හස්තිකාන්ත මන්තරය අපූරුයි

මහාචාර්ය එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර 1956 දී අති සාර්ථක ‘මනමේ’ නිර්මාණයෙන් පසුවද සිය නාට්‍ය පර්යේෂණ අත්හළේ නැත. 1961 දී සිංහබාහු නාටකය නිර්මාණයට පෙර අන්තර් කාලයේ දී වෙනත් ශෛලීයේ නාට්‍ය හතරක් නිර්මාණය කෙළේ ය. පේමතෝ ජායතී සෝකේ (1957) කදා වළලු (1958) එලොව ගිහින් මෙලොව ආවා (1959) සහ රජයේ කලායතනයේ නාට්‍ය මණ්ඩලය වෙනුවෙන් 1959 දීම හස්තිකාන්ත මන්තරේ නිෂ්පාදනය කර බොරැල්ලේ තරුණ බෞද්ධ සමිති ශාලාවේ රඟ දැක් වූයේ ය.

එතුමා එම නිෂ්පාදනයට එවක රජයේ කලායතනයට සම්බන්ධව සිටි කලාගුරු පණීභාරත සංගීතපති ලයනල් එදිරිසිංහ සංගීත විශාරද කේ. ඒ. දයාරත්න ද සිල්වා චිත්‍ර විශාරද ස්ටැන්ලි අභයසිංහ සහ ඇස්. පී. චාල්ස් වැනි විද්වතුන් සම්මාදම් කර ගත්තේ ය; එම නිෂ්පාදනය අපට නරඹන්නට ලැබුණේ නැත. පණ්ඩිත් අමරදේව - සෝමබන්ධු විද්‍යාපති - බෙන් සිරිමාන්න – බැස්ටියන් කවිකේශව - හෙන්රි ජයසේන – ට්‍රිලීෂියා අබේකෝන් (පසුව ගුණවර්ධන) වැනි ප්‍රවීණයන්ගේ දායකත්වයෙන් නිර්මිත හස්තිකාන්ත මන්තරේ ජන රංග සභා නිෂ්පාදනය දැක බලා ගැනීමට අපට හැකි විය.

එම පරිපූර්ණ නිෂ්පාදනයෙන් අපි නොමඳ ආස්වාදයක් ලැබුවෙමු. එහෙත් විස්මයට පත් වුයේ නැත. මහැදුරු සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ කෘතහස්තභාවය සමඟ එක් වූ විශිෂ්ට රංගන ශිල්පීන් විශාරදයන්ගේ දායකත්වයෙන් එවන් ආස්වාදකර සාර්ථක නිර්මාණයක් බිහිවීම විස්මය දනවන සිදුවීමක් නොවන බැවිනි. එහෙත් ඉන් 51 වසරකට පසු ඉකුත් ජනවාරි 17 වැනිදා හස්තිකාන්ත මන්තරේ ලලිතා සරච්චන්ද්‍ර නිෂ්පාදනය දුටු අපි අමන්දානන්දයට පත් වුවා සේම, විස්මයට ද පත්වීමු. මන්දයත්, නර්තනවේදී රවිබන්ධු විද්‍යාපතිත්, රංගන ශිල්පී සනත් විමලසිරිත් හැරුණු විට අවශේෂ දුහුනත් පිරිසක් සමඟ රංගනය, ගායනය, නර්තනය, සහිත මේ සා සාර්ථක නිෂ්පාදනයක් ඉදිරිපත් කිරීම දුෂ්කර කටයුත්තක්.

හස්ති කාන්ත මන්තරේට කේන්ද්‍ර වන්නේ බෞද්ධ සාහිත්‍යයේත් සංස්කෘත සාහිත්‍යයේත් විවිධාකාරයෙන් දැක්වෙන උදයන වෘතාන්තයයි. අවන්ති දේශයේ උජ්ජේනී නගරයේ රාජ්‍යය කළ චණ්ඩපජ්ජෝත රජු තම සතුරු උදයත රජු සතු හස්තිකාන්ත මන්තරේ ලබා ගැනීමට දරන මූලෝපායික ප්‍රයත්නයත්, ඔහු පිනවීමේ අටියෙන් යථාර්ථය වසන් කරමින් දෙන උපදෙස් නිසා රජුගේ අභිලාෂය පමණක් නොව, සිය දියණියන් අහිමිකර ගැනීම උපහාසවූ බයෙන් සරච්චන්ද්‍ර විවරණය කරයි. දඹදිව උජ්ජේනීපුර මැති ගණ සෙව්නා රාජ සභාවක සිදුවන සමස්ත නාට්‍ය ක්‍රියාවලිය සියුම් කලාත්මක ප්‍රකාශනයක් ලෙස ඉදිරිපත් කළ රීතියක් අනුව යමින් මෙම නිෂ්පාදනය එළි දැක්වීමට ලලිතා සරච්චන්ද්‍ර සමත් වන්නීය. හස්තිකාන්ත මන්තරේ සරච්චන්ද්‍ර නිෂ්පාදනය නොදුටු බැවින්ම, ලලිතා සරච්චන්ද්‍රම අනුකාරක ලක්ෂණවලින් තොර නිර්මාණයකට අවශ්‍ය ශික්ෂණය ලැබී තිබේ.

දීර්ඝ කාලීන සරච්චන්ද්‍ර සේවනයත්, මනමේ, සිංහබාහු, කදා වළලු, එලොව ගිහින් මෙලොව ආවා සහ විශේෂයෙන් සංස්කෘත නාට්‍ය ශෛලියට අනුගත රත්නාවලී නාට්‍යය අධ්‍යක්ෂණයේදීත් පරිශීලනයේ දීත් ලත් පරිචය, හස්තිකාන්ත මන්තරේ සාර්ථකත්වයට උපකාරී වී තිබේ. මෙහි එන කේන්ද්‍රීය චරිත උදයන රජු (සනත් පියසේන) මණ්ඩපජ්ජෝත රජු (ජානක මුණසිංහ) වාසුලදත්තා (ලක්ෂාණී අමරතුංග) සහ බිසව (කුමාරි මැණිකේ) මැනවින් තෝරා ගැනීමටත් මෙහෙයවීමටත් අධ්‍යක්ෂවරිය සමත්ව සිටී. “මේ මුළු නාට්‍යයෙහිම හාස්‍යය මිස, බැරෑරුම් උපදේශයක් නැති බවත් රසිකයන්ට සවසක විනෝදය ලබාදීම” තම අභිලාෂය බවත් සරච්චන්ද්‍රයන් ප්‍රස්තාවනාවෙහි සඳහන් කළ ද වෙල්ලවැහුම් හෝ එලොව ගිහින් මෙලොව ආවා මෙන් පෙළ සරල නොවේ.

හස්තිකාන්ත මන්තරේම දුර්ලභ රාගයකින් නිෂ්පන්න සංගීත ප්‍රබන්ධයක් බව කියැවෙයි. එාජ සභා වන්දීන්, පඬිවරුන් වැනි භූමිකා අළලා සර්ග සහිත කාව්‍ය ප්‍රබන්ධ, සංගීත ශාස්ත්‍රයෙහි එන රාග රාගිනීන් සහ ව්‍යාකාරණාදී විෂය පිළිබඳ සාකච්ඡා වෙයි. එසේම හාස්‍යය දනවන නාටකයක් වුව, මෙහි එන ගීත සියල්ල රාග පදනම් කරගත් ශාස්ත්‍රීය ගීත ලක්ෂණ සහිත නිර්මාණ බවට පත් වෙයි. පුරසඳ මඩලෙන් වඩින ඇතාණෝ යනුවෙන් ඇරැඹෙන හස්තිකාන්ත මන්තරේ මෙන්ම, හිරුද චන්ඩය, රැසක් මණ්ඩය, මනු ලෝ සරණයි ආදී ගී ශාස්ත්‍රීය පදනමින් යුක්ත වීම නිසා මෙම නාටකයේ පෙළ අපූරු සුන්දරත්වයකින් යුත් වියමනක් බව ද කිව යුතු ය. භාෂා - සංගීත සාහිත්‍ය කලාවන්හී පාරප්‍රාප්ත සරච්චන්ද්‍රයන් මෙහි දී කාව්‍ය ශාස්ත්‍රය සංගීත ශාස්ත්‍රය හා ව්‍යාකාරණ ශාස්ත්‍රය භාවිත කරන්නේ උදාංමවේ එන සේනක, පුක්කුස, කාවින්ද, දේවින්දාදී පණඩිතයන් සතර දෙනා සිහිගන්වන, සැබෑ ශාස්ත්‍රවන්තයින් නොවන, චාටු බස් දොඩන පඬිවරුන් ව්‍යාකරණ විධි නියමයන් නමැති පඹගාලේ පැටලී හස්තිකාන්ත මන්තරය තේරුම් කර දීමට නිරර්ථක වෑයමක යෙදීම උපහාසයට ලක් කිරීමටයි.

හස්තිකාන්ත මන්තරේ යනු හස්තිකාන්ත නම් දුර්ලභ රාගයකින් බැඳුණු සංගීත ප්‍රබන්ධයක් බව කියා සංගීත ශාස්ත්‍රය ගැන හසරක් නොදන්නා මණ්ඩපජ්ජෝත රජු මුලාකර සරදමට ලක් කිරීමටයි. නාට්‍යයේ සමුදයාර්ථයට හානියක් නොවන පරිදි නාට්‍ය පිටපත ද හඬ දූතයා, අධිකරණ ඇමැති වැනි චරිත ද සංස්කරණය කොට, විශිෂ්ට නිෂ්පාදනයක් කිරීමට ලලිතා සරච්චන්ද්‍ර සමත්ව සිටී. උදයත රජුගේ රංගාවතරණය වාසුලදන්තාගේ රංගාවරණය අවස්ථා රවි බන්දු විද්‍යාපති කථක් නර්තනයේ සියුම් අංග භාවිතයෙන් විචිත්‍රාකාරයෙන් ඉදිරිපත් කරයි. ඒ දෙදෙනා එක්වීම ලයාන්විත සංගීතයකින් ද වර්ණවත් වෙයි. බොරු ඇතාගේ ගමන් විලාසය පඬිවරුන්ගේ ගමන් තාල ද්වන්ධ සටන පූර්වාකරයෙන් ගෙන හැර දැක්වේ. උදයන රජුගේ වාසුලදත්තාගේ ගායනා කුසලතා කැපී පෙනේ.

කාලයට දේශයට හා භූමිකාවත්ට ගැලපෙන රංග වස්ත්‍රාභරණ හා වෙස් නිර්මාණ ඉහළ ප්‍රමිතියක තිබිණි. උදයත චණ්ඩපජ්ජෝත වාසුලදත්තා ඇතුළු සියලු දෙනාගේ රංගනයෙන් හස්තිකාන්ත මන්තරේ පෝෂණය කර ගැනීමට අධ්‍යක්ෂවරිය සමත් වෙයි. හස්තිකාන්ත මන්තරේ ලලිත සරච්චන්ද්‍ර නිෂ්පාදනය උසස් පෙළ සිංහල, නාට්‍ය හා රංග කලාව, සෞන්දර් බාහිර උපාධි විෂය හදාරණ ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන්ට පමණක් නොව, අර්ථවත් රසපූර්ණ නාට්‍යයක පරිපූර්ණ ආස්වාදය පතන සිංහල නාට්‍ය රසික ජනතාවට අපූරු අත්දැකීමක් වනු නිසැක ය.

තිලකරත්න කුරුවිට බණ්ඩාර

Copy Rights - Dinamina

READ MORE - හස්තිකාන්ත මන්තරය අපූරුයි

එච්.ඒ. නළුවෙක් පමණක් නොවේ

පරාක්‍රම නිරිඇල්ල එච්.ඒ පෙරේරා ගැන කතා කරයි

* බොහෝ දෙනෙක් එච්. ඒ. පෙරේරා හඳුනාගනු ලබන්නේ රංගන ශිල්පියෙක් ලෙසයි. ඔබට ඔහු ගැන වෙනස් කියැවීමක් තිබෙනවාද ?

එච්. ඒ. ටෙලි නාට්‍යය හෝ චිත්‍රපට හඹා ගිය කලාකරුවෙක් නොවෙයි. ඔහු ඒවාට සම්බන්ධ වුණේ තෝරා බේරා ගැනීමෙන් පසුවයි. හුදු ජනප්‍රියතාවය හෝ තරුවක් වීමේ බලාපොරොත්තුවක් ඔහු තුළ තිබුණේ නැහැ. ඔහු තරුවක් වූවා නම් එසේ වූයේ චරිත නිරූපණය කිරීමෙන් ලබාගත් සාර්ථකත්වය මතයි. එනිසා ඔහු දීර්ඝ කාලීන ප්‍රතිඵල අපේක්ෂාවෙන් කටයුතු කළ රංගනවේදියෙක් ලෙස හැඳින්විය හැකියි.

* ඔබ හා එච්. ඒ. අතර දීර්ඝ කාලීන කලාත්මක පරිචයක් ගොඩනැගී තිබෙනවා. එය ඇතිවූයේ කෙසේද ?

1973 දී මම ලයනල් වෙන්ඩ්ට් රංග ශිල්ප ශාලිකාවේ පවත්වාගෙන ගිය ශිල්ප ශාලිකාවට සම්බන්ධ වුණා. මෙම වැඩමුළුව මෙහෙය වූයේ මහාචාර්ය එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර, ආචාර්ය ගාමිණි හත්තොට්ටුවේගම, ධම්ම ජාගොඩ වැනි ප්‍රවීණයන් රැසක්. එච්. ඒ. මට මුණ ගැසුණේ එම ශිල්ප ශාලිකාවේදි. ඉන් පසුව අප දෙදෙනාම නැවත වරක් 80 දශකයේ මුල භාගයේ ඩග්ලස් සිරිවර්ධනගේ මූලිකත්වයෙන් සෝවියට් කේන්ද්‍රයේ පවත්වාගෙන ගිය නාට්‍යය වැඩමුළුවක් ආශ්‍රයෙන් විවෘත කලාකවය නමින් කණ්ඩායමක් ගොඩනගා ගත්තා.

සෝවියට් කේන්ද්‍රයේ පවත්වාගෙන ගිය නාට්‍ය පාඨමාලාවට එච්. ඒ. පුහුණුකරුවෙක් ලෙසත් සම්බන්ධ වුණා. එතැන් සිට අපි දිගටම නාට්‍ය කටයුතු වල යෙදුණා. මේ අතරතුරේදී අප දෙදෙනා එක්ව ‘වරෙන්තුව‘ නමින් නාට්‍යයක් නිෂ්පාදනය කළා. ඉන් පසුව අප දෙදෙනා එකතු වූයේ “ජන කරළිය” හරහායි. බහුවාර්ගික නාට්‍ය කණ්ඩායමක් ගොඩනගා ගැනීමේ අදහස අනුවයි අපි එම කණ්ඩායම ඇති කළේ. ඒ අනුව අපිට පුළුවන් වුණා එතෙක් සිංහල වේදිකා නාට්‍යය කලාව තිබුණු තැනින් ඉදිරියට යන්න.

* එච්. ඒ. නම් පරිවර්තකයා හා නාට්‍ය නිෂ්පාදකයා පිළිබඳ ඔබේ ආකල්පය කුමක්ද ?

නාට්‍ය පරිවර්තකයෙක් හැටියට එච්. ඒ. ගේ හැකියාවන් බාහිර ලෝකයා හැඳින ගත්තේ ‘වරෙන්තුව‘ නාට්‍යය හරහායි. දාරියෝ ෆෝගේ ‘ද ඇක්සිඩෙන්ටල් ඩෙත් ඔෆ් ඇනාක්‍රිස්ට්’ නාට්‍යයේ මුල් පිටපත සිංහලයට පරිවර්තනය කිරීමට චාල්ස් අබේසේකර ලබා දුන්නේ 1979 දී විතර. එච්. ඒ. ට මේ පිටපත ආශ්‍රයෙන් නාට්‍යයක් කිරීමට විශාල වුවමනාවක් තිබුණා. ඔහු හෙමින් හෙමින් නාට්‍යය පරිවර්තනය කිරීමට පටන් ගත්තා. ඔහු තුළ සැඟවී තිබුණු අනෙකුත් දක්ෂතා එළියට ගැනීමට අවශ්‍යතාවයක් මට තිබුණා. ඒ නිසා මම ඔහුට නාට්‍ය නිෂ්පාදනයට එක්වන්නැයි ඉල්ලා සිටියා. එච්.ඒ. කැමැත්තෙන් ඊට සම්බන්ධ වුණා. “වරෙන්තුව” නාට්‍යය වෙනුවෙන් ඔහුට හොඳම පරිවර්තනය, අධ්‍යක්ෂණය, නිෂ්පාදනය, සංගීතය, රංගනය ඇතුළු සම්මාන 5 ක් හිමි වුණා.

* ඔහු මුල්වරට සංගීත අධ්‍යක්ෂවරයෙක් හැටියට මතු වන්නේත් ඔබගේ නාට්‍යය නිෂ්පාදනයක් හරහා නොවේද ?

එච්. ඒ. නාට්‍යය කිහිපයකටම සංගීත අධ්‍යක්ෂණය කිරීමෙන් සම්බන්ධ වී තිබෙනවා. ඔහුට නාට්‍ය සංගීතය පිළිබඳ පර්යේෂණාත්මක දැනුමක් තිබුණා. ඔහු ඒවා නාට්‍යය හරහා අත්හදා බැලුවා. සුසිල් ගුණරත්නගේ “නුඹ විතරක් තල එළලුයි” නාට්‍යයට ඔහු කළ සංගීත නිර්මාණය වෙනුවෙන් හොඳම නාට්‍ය සංගීතයට හිමි සම්මානය ලැබුණා. ඔහු කපිල කුමාර කාලිංගගේ “රයිනොසිරස්” නාට්‍යයටත් සංගීතය නිර්මාණය කළා. ඔහු මගේ නාට්‍යයකට මුලින්ම සංගීතය සැපයුවේ 1976 දී. එඩ්වඩ් ජයකොඩි හා සැම්සන් සිල්වා හා එක්ව ඔහු සෙක්කුව නාට්‍යය වෙනුවෙන් සංගීතය නිර්මාණය කළා. මා විසින්ම නිෂ්පාදනය කරන ලද “විනිශ්චය” නාට්‍යයේත් සංගීත අධ්‍යක්ෂවරයා එච්. ඒ. යි.

* ලාංකික වීදි නාට්‍ය කලාවේ ආරම්භක අවදියේ දී එච්. ඒ. අතින් පුරෝගාමී කාර්යයක් ඉටු වූවා නේද ?

ලයනල් වෙන්ඩ්ට් ශිල්ප ශාලිකාවේ ඇතිවූ සබඳතා මත එච්. ඒ. මෙන්ම මා ද ගාමිණි හත්තොටුවේගම මහතා සමග කිට්ටු ඇසුරක් පැවැත්වූවා. ඒ අනුව හත්තොටුවගම මහතාගේ මූලිකත්වයෙන් ආරම්භ කළ විවෘත වීදි නාට්‍ය කණ්ඩායමට අප දෙදෙනාම සම්බන්ධ වුවා. පසුව අප දෙදෙනා විවෘත කලාකවය නමින් වෙනම වීදි නාට්‍යය කණ්ඩායමක් ද ආරම්භ කළා. රංග භූමිය ප්‍රොසීනියම් වේදිකාවක් නොවන බවට අප අතර පොදු එකඟතාව තිබුණා. ජනතාව නාට්‍ය සොයා ගෙන රඟහල් වෙත පැමිණීම වෙනුවට රඟහල ජනතාව සොයා යා යුතු බව එච්. ඒ. විශ්වාස කළා. ඔහු ජන කරළිය ඇති කළේ මේ අරමුණ මතයි.

* වේදිකාවේ ක්ෂේත්‍ර රැසක පැතිරුණු දක්ෂතා ඇති රංග ශිල්පියෙක් වූ එච්. ඒ. නවකයන්ට එම අත්දැකීම් නොමසුරුව ලබා දුන්නා. ඔහු හා සමීපව ගනුදෙනු කළ කලාකරුවෙක් හැටියට ඔබට ඒ ගැන කීමට ඇත්තේ කුමක්ද ?

රංගන ශිල්පීන් පුහුණු කිරීමේ කාර්යයේ දී ඔහු අති දක්ෂයෙක්. කට හඬ, ශරීරය හැසිරවීම පිළිබඳ ඔහු නවක ශිල්පීන් වෙනුවෙන් අභ්‍යාස පැවැත්වූවා. රංගනය සාර්ථක කර ගැනීම සඳහා ඉහත කරුණු භාවිතයට ගත්තේ කේසේද යන්න ඔහු තම අත්දැකීම් ආශ්‍රයෙන් නවකයන්ට මැනවින් පැහැදිලි කර දුන්නා. නාට්‍ය හා රංග කලාව අධ්‍යාපන මාධ්‍යයක් ලෙස දරුවන්ගේ කුසලතාවයට හා සාමූහික ක්‍රියාකාරීත්වයට දිරිදීම සඳහා භාවිතා කරන ආකාරය පිළිබඳව ඔහු හම්බන්තොට, ත්‍රිකුණාමලය, පුත්තලම වැනි පහසුකම් අඩු ප්‍රදේශවල ගුරුවරුන් වෙනුවෙන් වැඩමුළු පැවැත්වූවා. එලෙස හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්කයට පමණක් මාස 3 ක් ඇතුළත ගුරුවරුන් වෙනුවෙන් වැඩ මුළු 53ක් පවත්වා තිබෙනවා.

Copy Rights - Dinamina

READ MORE - එච්.ඒ. නළුවෙක් පමණක් නොවේ

ඔව්! වේදිකාව පොහොසත්

පසුගියදා අවසන් වූ 2010 ජාතික නාට්‍ය උළෙල, නාට්‍ය උත්සව ඉතිහාසයේ නවාංග රැසක් හඳුන්වාදුන් නාට්‍ය උළෙලකි. තවමත් වේදිකාව හා ගැටෙන නාට්‍ය අධ්‍යක්‍ෂකවරයෙක් හා රංගන ශිල්පියෙක් නාට්‍ය අනුමණ්ඩලයේ සභාපතිත්වයට පත්වීම මෑතකදී ඇති කළ වෙනස්කම් කෙරෙහි බලපෑ බව ශි‍්‍රයන්ත මෙන්ඩිස් මහතා දක්වන අදහස් අනුව පෙනීයයි. නාට්‍ය කලාවේ අභිවෘද්ධිය සඳහා ඉදිරියේදී ඇති කිරීමට අදහස් කරන ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳ හා වත්මන් අභියෝග පිළිබඳ ඔහු “රඟසොබා” හා දැක්වූ අදහස් ආශ්‍රයෙන් පහත ලිපිය සකස් කෙරිණි.

සරදාකාශයට පිපෙන්නට වෙරදරන නැවුම් තාරකා ඉඟි කරන හෝරාව එළිපත්තේ සිට මෙම ආදරණීය සටහන තබන්නේ ඉමහත් සතුටකින්! එලඹෙනවා නියතයි, මම කීවා පෙරදිනක කරලියේ වසන්තය. නියතවම මගේ බස මුසාවක් නොවේ. ඒ වසන්තය පෙරඹරින් උදාවන බව සක්සුදක් සේ පැහැදිළියි. විවිධ හැලහැප්පීම් මතින් දශක ගණනාවක් ගමන් කළ සමාජය අද වන විට නිසල නිල් දිය විලක වේශය ලබා තිබෙනවා. කොළ හැලූ ගස් අතු ඉතිලා අලුතින් මල්ඵල නඟන කාලයයි මේ. වසන්තයේ පිපුණු සියලු මල් සිවිල් යුද්ධය සහ සිත් පිත් නැති වානිජ ආර්ථිකය ඩැහැගෙන ගියත් වසන්තය ගෙනයන්න කාටවත් බැහැ. අලුතින් හිතන අලුත් පරිකල්පනයන්ට හෙට දවස සූදානම්. නූතන සමාජ ප්‍රවාහය තියුණු ලෙස ග්‍රහණය කර ගන්නා නාට්‍යකරුවන් වෙනුවෙන් ඒ දිනය පෙරමඟ බලනු ඇත.

වානිජවාදී සමාජ සාරධර්මයන්ට කොටු නොවී විශ්ව ගම්මානයේ විශ්ව නාට්‍යකරුවන් ඇසුරු කරමින් විවෘත සමාජ සංඝටනයන් ඬර්භීතව විච්ඡේදනීය කිරීමට අපේ පරපුරට සංවේදීව අවි දැරීමට කාලයයි මේ. විවිධ මතවාදවල එල්බ ගනිමින් වේදිකාවේ අර්බුද ගැන තවත් කථා කරමින් කාලය කා දැමිය යුතු නැහැ. පසුගියදා 2009 රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙලේ හොඳම නාට්‍ය වූ රාජිත දිසානායක නාට්‍යකරුවාගේ “ආපසු හැරෙන්න බෑ” වේදිකා නාට්‍යය කණ්ඩායම 22 වෙනි ජාත්‍යන්තර පරීක්‍ෂණාත්මක කයිරෝ නාට්‍ය උළෙල නියෝජනය කළා. නොඅනුමානවම ඔවුන් එයින් අලුත් අත්දැකීම් ලබන්නට ඇති. අප ජාතික නාට්‍ය අනුමණ්ඩලය හැටියට උත්සාහ කරන්නේ මෙවන් අවස්ථා තව තවත් වැඩිදියුණු කර ගැනීමටයි.

ප්‍රවීණ මෙන්ම අංකුර නාට්‍යකරුවන් නව නාට්‍ය නිර්මාණ රැසක් බිහිකිරීමට ගන්නා උත්සාහ පිළිබඳව කනින් කොනින් අසන්නට ලැබෙනවා. ඔවුන් අතර ජයලත් මනෝරත්න, බන්දුල විතානගේ, රාජිත දිසානායක, ධර්මපි‍්‍රය ඩයස්, සුජීව පි‍්‍රයලාල්, සරත් කුලංග, අජිත් මෙන්ඩිස් සහ මෙම ලියුම්කරු ද ඒ අතර සිටිනවා. ඇත්තටම මෙය කරලියට ඉතා සුබදායක පණිවුඩයක්. ප්‍රශස්ථ කලාවක් සඳහා සියලු ආර්ථික දුක් වේදනා සියල්ල සමනය නොවූවත් ඔවුන් ඔවුන්ගේ අභියෝග ජය ගනු ඇත. කරළිය හැර ගිය සහෘද ප්‍රේක්‍ෂකයා යළි අසුන්ගත කරනු ඇත.

නාට්‍යකරුවන් ඉදිරියේ ප්‍රශ්න පැන නැඟුණේ අද ඊයේ නොවේ. ලාංකික කරළිය මේ තාක් දුර පැමිණියේ දහසකුත් එකක් කරදර මධ්‍යයේයි. විමල් දිසානායකයන්ගේ “ජෝන් ද සිල්වා සහ සිංහල නාට්‍ය” කෘතියේ මෙසේ සඳහන් කරනවා. “නාට්‍යකරුවෙකු වශයෙන් ජෝන් ද සිල්වාට නොයෙක් දුෂ්කරතාවයන්ට මුහුණ දීමට සිදුවිය. ඔහුගේ නාට්‍ය ව්‍යාපාරය කඩාකප්පල් කිරීමට ඊර්ෂ්‍යාවෙන් මඩින බොහෝ දෙනා මාන බැලූහ. ඇතැම් විට සිය නාට්‍ය කණ්ඩායමට අයත් කලාකරුවෝ අන් අය පැහැර ගන්නා ලැබූහ. නූර්ති යුගයේ පටන් නාට්‍ය කලාවේ පැවැත්මට බොහෝ බාධක එල්ල වූ බව මෙයින් පැහැදිලි වේ.

1956 වර්ෂයේ “මනමේ” බිහිවීම සිංහල නාට්‍ය කලාවේ තීරණාත්මක යුගයක ආරම්භය බව අප කවුරුත් පිළිගන්නා කරුණක්. මේ නිසා විවිධ කල්ලි ඇතිවුණා. ආකෘතිය සහ අන්තර්ගතය ගැන සංවාද ඇතිවුණා. සුගතපාල ද සිල්වාගේ “බෝඩිංකාරයෝ” එහි ප්‍රතිඵලයක් හැටියටයි මා දකින්නේ. නමුත් එම ගැටුමේ නියම ප්‍රතිඵලය වූයේ 1961 දී ශෛලීගත නාට්‍ය සම්ප්‍රදායේ විශිෂ්ටතම නාට්‍ය ලෙස “සිංහබාහු” බිහිවීමයි. නාට්‍ය මතවාද අතරින් නාට්‍ය තුළින්ම ගැටුම අත්‍යාවශ්‍යයි. නාට්‍ය කියන්නේ ගැටුමටම තමයි. ජෝර්ජ් බර්නාඩ් ෂෝ ප්‍රකාශ කළ පරිදි “හැම නාට්‍යයකම ඝට්ටනයක් විද්‍යමාන විය යුතුයි. එය අවසානයේ සමඟි සන්ධානයක් හෝ විලෝපයක් විය හැකියි! එහෙම ඝට්ටනය අත්‍යවශ්‍යය. ඝට්ටනය නැති තැන නාට්‍යයක් ද නැත.”

මට දැනෙනවා පසුගිය කාලවල සමහර අංකුර නාට්‍යකරුවන් තෝරාගත් වස්තු විෂයන් අපගේ සමාජයට පිටස්තර හා ආගන්තුක වූ බව. ලිංගික ප්‍රශ්න නාට්‍යමය ලක්‍ෂණයන්ගෙන් පරිබාහිරව කළ සාකච්ඡාවට නිවැරදි මාර්ගයක් නොලැබුණු බව මාගේ මතයයි. එය සමහර ප්‍රේක්‍ෂකාගාර කරළිය කළකිරවීමට පවා හේතු වුණා. නාට්‍ය කලාව තුළ ශක්තිමත් මූල්‍යමය පදනමක් තිබිය යුතු බව අප තේරුම් ගත්තේ මීට දශක ගණනාවකටම පෙර සිටයි. එවකට බලයේ සිටි රජයන්ට අප මැසිවිලි නැගුවත් එය ක්‍රියාත්මක නොවූයේ අපගේ අවාසනාවට විය හැකියි. නමුත් මෙවර නාට්‍ය තරගකරුවන්ගේ මූල්‍යමය ත්‍යාගයන් ශක්තිමත් කිරීමට අප ගත් උත්සාහය සාර්ථක වූයේ දැවැන්ත කාර්යයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙසයි.

වෙනත් වර්ධනය කරන ලද මූල්‍යමය ත්‍යාගවල වටිනාකම මෙසේ සටහන් කිරීමට සිත් වූයේ නාට්‍ය කලාවට අර්ථිපතීන් තව තවත් ගෙන්වා ගැනීමට අපට ඇති හැකියාව පිළිබඳව උත්සාහයක් ගැනීම සඳහාය. එය හෙට දින නාට්‍ය කලාවට ශක්තියක් වනු ඇත. මෙතෙක් රු. 15000 ක් ව තිබූ මුදල් ත්‍යාගය රු. 25,000 දක්වා ද, රු. 25000 ක්ව තිබූ මුදල් ත්‍යාගය රු. 50000 දක්වා ද, රු. 50000 තිබූ මුදල් ත්‍යාගය රු. 100000 දක්වා ද වර්ධනය කර ගැනීමට අපට හැකිවුණා. එය නාට්‍ය කලාවේ විශාල ජයග්‍රහණයක්. 2011 ජාතික නාට්‍ය උළෙලේ හොඳම නාට්‍ය නිර්මාණය කරන නිර්මාණකරුට අලුත් නට්‍ය නිර්මාණයක් කිරීමට මූල්‍යමය ආධාරයක් ලබා දීමට ද ජාතික නාට්‍ය අනුමණ්ඩලය බලාපොරොත්තු වෙනවා.

නාට්‍ය කලාව සඳහා කෙරෙන එතෙර ශිෂ්‍යත්වයන් ද සම්මානනීය සහභාගිත්වයන් ක්‍රමවත්ව සිදුකිරීමට ද නාට්‍ය හා රංග කලාව පිළිබඳව එතෙර මෙතෙර විද්වතුන්ගේ සහයෝගය ලබාගැනීමට ද අප වැඩපිළිවෙළක් සැලසුම් කොට තිබෙනවා. උතුර දකුණ යා කරන මිත්‍රත්වයේ පාලමට නාට්‍ය කලාව තුළින් එහා මෙහා ගෙන යා හැකි දේ බොහෝයි. මෙය ප්‍රයෝජනයට ගෙන 2011 ජාතික නාට්‍ය උළෙල තව තවත් ශක්තිමත් කරනු ඇතැයි අප විශ්වාස කරනවා. ලාංකීය නාට්‍ය කලාව වෙනුවෙන් වේදිකාව මත ලේ කඳුළු දහඩිය හෙලූ විශිෂ්ට නාට්‍යවේදීන් 07 දෙනෙකුට ද ද්‍රවිඩ නාට්‍යවේදීන් තුන්දෙනෙකුටද මෙවර ජාතික නාට්‍ය උළෙල අප වෙන්කරනු ලැබුවා. එසේ කළේ ඔවුන් මෙම ප්‍රේමණීය දැව ගොඩට දැක්වූ සෙනෙහස, ආදරය හා ගෞරවය නිසාමයි.

මෙවර ජාතික නාට්‍ය උළෙලේ දී අප අලුත් විශිෂ්ට සම්මානයක් ප්‍රදානය කරනු ලැබුවා. “නාට්‍ය කීර්ති” නමින් නම් කරන ලද එම සම්මානය වේදිකාවට විශිෂ්ට සේවයක් කළ නාට්‍යවේදියෙකුට ජීවිතයේ එක් වරක් ලැබෙන සම්මානයක්. ඒ සඳහා මෙවර අප තෝරාගත්තේ වේදිකාවට විශිෂ්ට සේවයක් කළ ජේ. එච්. ජයවර්ධන නාට්‍යවේදියා සහ ද්‍රවිඩ නාට්‍ය කලාවට සේවයක් කළ ෆ‍්‍රැන්සිස් ජෙනම් නාට්‍ය වේදියාවයි. මේ සමඟ ඔහුට හෝ ඇයට රු. 50000/- මුදල් ත්‍යාගයක් ද ලබා දෙනවා. මෙය සෑම වසරකම ක්‍රියාත්මක වන යාවජීව සම්මානයක්.

අද අප ඉදිරියේ අභියෝග රැසක් තිබෙනවා. විශ්ව සාධනීය ලක්‍ෂණයෙන් පෝෂිත වූ ප්‍රේක්ෂකයාට සාධාරණීය බිහිකිරීමට රුකුල් දීම, නළු නිළියන් ඇතුළු වේදිකා ශිල්පීන්ගේ වෘත්තිය අයිතිවාසිකම් සුරක්‍ෂිත කිරීමට කටයුතු සිදුකිරීම වැනි දේ ඉන් මූලිකයි. තිස්හතර වසරක් ඉක්මවා අදටත් වේදිකාවේ සක්‍රිය වන නාට්‍යකරුවෙකු වශයෙන් ඒ සඳහා මම මාගේ උපරිම කැපවීම ලබා දෙනවා. එය මා දකින්නේ අනාගත පරපුර වෙනුවෙන් කරන වගකීමක් ලෙසයි.

Copy Rights - Dinamina

READ MORE - ඔව්! වේදිකාව පොහොසත්

තත්පර අනූවේ විශිෂ්ටයා

‘වචන අටක් කියන්නට මාස අටක් පුහුණු වුණා’

- ප්‍රවීණ සිනමා හා රූපවාහිනී නළු හා අධ්‍යක්ෂක සතිස්චන්ද්‍ර එදිරිසිංහ

* රංගන ශිල්පයට ඔබ යොමුවුණේ කොහොමද ?

මගේ ලොකු අයියා (ධර්මසිරි එදිරිසිංහ) කලාකරුවෙක් නොවුණත් ඔහුට හොඳ රසිකත්වයක් තිබුණා. ඔහු මාව ජී.ඩී. ඇල්. පෙරේරා මහතා ට හඳුන්වා දුන්නා. ඒ අනුව මට ඔහුගේ ”වෙස්සන්තර” නාට්‍යයේ රඟපෑමට අවස්ථාව ලැබුණා. නාට්‍යය පුහුණුවීම් මාස අටක් පැවැත්වුණා. මම ඒ හැම පුහුණුවීමකටම ගියා. නමුත් මට කියන්නට තිබුණේ වචන අටක් පමණයි. ආධුනිකයෙක් හැටියට එදා තිබුණු කැපවීම තවමත් මාතුළ තිබෙනවා.

* ඔබ රඟපෑ අනෙකුත් වේදිකා නාට්‍යය ගැන කියනවානම්

රංගන ක්ෂේත්‍රයේ රැඳී සිටින්නට මට වුවමනාවක් තිබුණත් එතැනින් පස්සේ මට අවස්ථාවක් ලැබුණේ නැහැ. ඒ නිසා මම මොලියර්ගේ tatute දෘෂ්‍ය කාව්‍යය ඇසුරින් “බකතපස්” කියලා නාට්‍යයක් කළා. මේ නාට්‍යය නැරඹූ ගුණසේන ගලප්පත්ති මහතා හා හෙන්රි ජයසේන මහතා ඔවුන්ගේ නාට්‍යවල රඟපෑමට ආරාධනා කළා. ඒ අනුව මම ගුණසේන ගලප්පත්තිගේ ‘ලියතඹරා’ හා ‘මහගෙදර රීරි යකා” නාට්‍යයේත් හෙන්රි ජයසේනගේ “මනරංජන වැඩවර්ජන” නාට්‍යයේත් රඟපෑවා. මෙතැනින් පස්සේ මට නාට්‍යය කිහිපයකට ම රඟපාන්න අවස්ථාව ලැබුණා. ඒ අතරින් සුනන්ද මහේන්ද්‍රගේ ‘ගැහැනියක්’ හා ‘සයුරෙන් ආ ලඳ’ යන නාට්‍ය දෙකත් රංජිත් ධර්මකීර්තිගේ ‘මහගෙදර’ ‘චෙරි උයන’ නාට්‍යය හා දයානන්ද ගුණවර්ධනගේ ‘ඉබිකට්ට’, ජී.ඩී. ඇල් පෙරේරාගේ ‘රතුරෝස’ (රොමියෝ ජුලියට්) යන නාට්‍යය විශේෂයි.

* වේදිකා රංගනයේ දී ඔබ වඩාත් කැමැත්තක් දැක්වූ සම්ප්‍රදායක් තිබුණා ද?

මම එක සම්ප්‍රදායකට කොටුවුණේ නැහැ. නාට්‍ය නිෂ්පාදකයෙක් ලෙස ශෛලිගත හා තාත්වික යන සම්ප්‍රදායන් දෙකටම අයත් නාට්‍ය නිර්මාණය කළා. ‘සොක්කානෝ රජාණෝ’ හා ‘හොටබරි යුද්ධය’ ශෛලිගත සම්ප්‍රදායක් කළත් ‘බක තපස්’ හාා ‘අත්තිකාමල්’ නිෂ්පාදනය කළේ තාත්වික සම්ප්‍රදාය අනුවයි. රංගනයේදී වුණත් මම ප්‍රමුඛත්වය දුන්නේ චරිතය පිළිබඳවයි. ඊට ගැලපෙන අයුරින් රංගනය සකස් කර ගැනීමට මම උනන්දු වුණා.

* ඔබ සිනමා අධ්‍යක්ෂකවරයෙක් වශයෙන් කටයුතු කරමින් චිත්‍රපට කිහිපයක් නිර්මාණය කළා නේද ?

‘මාතර ආච්චි’ මම අධ්‍යක්ෂණය කළ මුල්ම චිත්‍රපටයයි. ඉන්පසුව ‘රජගෙදර පරෙවියෝ’, ‘ශ්‍රී මදාරා’ ‘සතර දිගන්තය’, ‘අධිෂ්ඨාන’, ‘වදුල’ යන චිත්‍රපට නිර්මාණය කළා.

* එහිදී ඔබ නවකයන් සම්බන්ධ කර ගැනීමට උනන්දු වුණේ ඇයි ?

මට තරුණයෙක් හැටියට ඉදිරියට යන්න ලැබුණේ බොහෝ දුෂ්කරතා මැද. ඒ නිසා මා ලැබූ එම අමිහිරි අත්දැකීම අනෙක් අයට උදා නොවිය යුතුය යන්න මම තරයේ විශ්වාස කළා. ඒ නිසා මම තරුණයන් සොයාගෙන ගොස් ඔවුන්ගේ හැකියාවන් මතුකර ගැනීමට උදව් කළා. වික්ටර් රත්නායක, රෝහණ වීරසිංහ, හේමපාල පෙරේරා වැනි දක්ෂ සංගීතඥයන් චිත්‍රපට සංගීත අධ්‍යක්ෂණයට පිවිසුණේ එහි ප්‍රතිඵලයක් හැටියටයි’ මිල්ටන් මල්ලවආරච්චි, වෝල්ටර් ප්‍රනාන්දු, මර්වින් පෙරේරා, සුනිල් එදිරිසිංහ, චිත්‍රපට ගායකයන් බවට පත්වුණේ මා නිර්මාණය කළ චිත්‍රපට හරහා ඊට අමතරව විජය නන්දසිරි, ක්වින්ටස් වීරකෝන්, සරත් ගුණරත්න, ආනන්ද අතුකෝරල, අනුර වරාගොඩ වැනි විශාල පිරිසක් රංගන ශිල්පීන් ලෙස සිනමාවට කැඳවාගෙන එන්නටත් මම මුල් වුණා.

* මුල් අවදියේදී භික්ෂු චරිත නිරූපණය කිරීම මතභේදයට තුඩුදුන් සිදුවීමක් වූ නිසා ඔබටත් එවැනි අත්දැකීම්වලට මුහුණ පෑමට සිදුවුණාද ?

ලාංකීය සිනමාවේ මුල් අවදියේදී භික්ෂු චරිත නිරූපණය කිරීමක් දක්නට ලැබුණේ නැහැ. ‘සරදියෙල්’ චිත්‍රපටයේ තමයි මුල් වරට භික්ෂු චරිතයක් ඇතුළත් වුණේ. විකට ශිල්පියෙක් හැටියට කටයුතු කළ ඩී.ආර්. නානායක්කාර ‘දෙවියනි ඔබ කොහිද’ චිත්‍රපටයේ භික්ෂුවක් හැටියට රඟපෑම නිසා ගිහියන් එවැනි චරිත නිරූපණය කිරීම ගැන සංවාදයක් මතුවුණා. නමුත් මට එවැනි අත්දැකීමකට මුහුණපෑමට සිදුවූයේ නැහැ.

* නිරූපණය සඳහා භික්ෂු චරිත වැඩිවශයෙන් ලැබෙන්නට ‘කොටිවලිගය’ චිත්‍රපටයේ කළ රංගනය හේතුවුණාද?

ගාමිණී ෆොන්සේකා මහතා අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘කොටිවලිගය’ චිත්‍රපටයේ මට නිරූපණය කිරීමට ලැබුණේ තත්ත්පර 90ක දර්ශනයකට විතරයි. නමුත් එම චරිතයට සරසවිය චිත්‍රපට උළෙලේ සම්මානයක් ලැබුණා. එය කතාබහට ලක්වූ සිදුවීමක් වුණා. මුලින්ම භික්ෂුවකගේ චරිතයක් රඟපෑවේ ‘සැඩොල් කඳුළු’ චිත්‍රපටය වෙනුවෙන්. මේ වන විට මම භික්ෂු චරිත දොළහක් රඟපා තිබෙනවා.

* කලාකරුවෙක් වශයෙන් ඔබේ අරමුණ කුමක්ද ?

තෘප්තිය හා මිනිස්සු ආනන්දයෙන් ප්‍රඥාව කරාගෙන යායුතුය යන අරමුණ කලාකරුවෙක් වශයෙන් මා තුළ තිබෙනවා. ජනප්‍රියභාවය හෝ මුදල් ඉපයීම කලාවේ අරමුණු අතර කැඳවා ගතයුතුයැයි මම සිතන්නේ නැහැ.

චන්දන ජයවීර
චිත්‍රණය- අරවින්ද සේනාධීර

READ MORE - තත්පර අනූවේ විශිෂ්ටයා

ධම්ම ජාගොඩ දේශපාලන ටෙලි නාට්‍යකරුවා

“රටේ, සුදත්, අධිකාරී මෙහෙට එන්න “ මම පිටුපස හැරී බැලුවෙමි. අප රැඳී සිටි ශාලාවේ දොර ඇර “ ධම්ම “ ජාගොඩ මහතා අප දෙස නෙත් යොමාගෙන සිටියේය. මා මේ සඳහන් කළේ මීට වසර 28කට පෙර එනම් 1983 ඔක්තොම්බර් මාසයේ දවසක සිදුවූ සිදුවීමකි. පුහුණු වන නිෂ්පාදන සහකරුවන් වශයෙන් මා සමග 28 දෙනෙකු ශ්‍රී ලංකා රූපවාහිනි සංස්ථාවට බඳවා ගන්නා ලදී. අපව රාජකාරී කටයුතු සඳහා එක් එක් අංශයන් වෙත යොමු කිරීමට පෙර අපි සැවොම රූපවාහිනි පුහුණුවීම් ශාලාවෙහි රැස්ව සිටියෙමු. ඒ අවස්ථාවේදි ධම්ම ජාගොඩ මහතා පැමිණ අප අතර සිටි දයාරත්න රටගෙදර, සුදත් සේනාරත්න සහ විමලරත්න අධිකාරිව ඉහත සඳහන් කළ අයුරින් කැදවාගෙන ගියේය.

පසුව ඔවුහු ජාගොඩ මහතා අංශ ප්‍රධානීව සිටි නාට්‍ය අංශයට පුහුණු වන නිෂ්පාදක සහකරුවන් වශයෙන් අනුයුක්ත වූහ. මා නාට්‍ය අංශයට අනුයුක්ත වීමට පෙරමග බලා සිටියත් එය සැබෑ නොවුනේ මා ධම්ම ජාගොඩ මහතාගේ ගෝලයකු නොවුණු බැවිනි. ධම්ම ජාගොඩ මහතා මෙලොව හැර ගොස් අවුරුදු කිහිපයකට පසුව මා නාට්‍ය අංශයට අනුයුක්ත වුවත් ජාගොඩ මහතාගේ ප්‍රධානත්වය යටතේ නාට්‍ය අංශයේ සේවය කරන්නට මා හට ඉඩ ප්‍රස්ථාවක් නොලැබුණි. එසේ සිදුවීම පිළිබඳව මම දැන් සතුටු වන්නෙමි. ඒ මන්දයත් ධම්ම ජාගොඩ මහතා සමග ගුරුගෝල සම්බන්ධතාවයට එහා ඉක්ම ගිය සම්බන්ධතාවයක් සහෝදරකමක්, ඔහු සහ මා අතර ගොඩනැගුණු බැවිනි.

ලයනල් වෙන්ඩ්ට් ශිල්ප ශාලිකාවේදී ධම්ම ජාගොඩ මහතාගේ ගෝලයන් වූ පරාක්‍රම නිරිඇල්ල, තිලක් ගුණවර්ධන සහ ඔහු හා සමකාලික නාට්‍යකරුවන් වු නාට්‍ය අංශයේම එකල සේවය කළ බන්දුල විතානගේ, ලුෂන් බුලත්සිංහල ධම්ම ජාගොඩයන් ඇසුරු කළේ ගුරුගෝල සම්බන්ධතාවයක් පෙරදැරිවය. ඒ ඔහු නාට්‍ය අංශයේ ප්‍රධානියා වූ නිසා වෙනි. ටයිටස් තොටවත්තයන් ප්‍රධානත්වය දැරූ හඬ කැවීම් අංශයට අනුයුක්තව මා එකල සේවය කළත් විවේකයක් ලද සෑම අවස්ථාවකදීම මා වාඩිවී සිටියේ ජාගොඩ මහතාගේ මේසය ඉදිරියේය. ඔහු පිළිබඳව ගෞරව සම්ප්‍රයුක්ත වු සබැඳීයාවක් ගොඩනගා ගැනීමට මූලික පදනම වූයේ ඔහුත් මාත් දැරූ එකම දේශපාලන ආස්ථානයයි.

මා ධම්ම ජාගොඩ මහතා ඒ වන විට හඳුනාගෙන සිටියේ දක්‍ෂ නාට්‍ය කරුවෙකු ලෙසත් යෝධ නාට්‍ය පරපුරක් ගොඩනැගීමට සක්‍රීය වශයෙන් දායක වූ කලාකරුවෙකු ලෙසත් පමණි. සජිවීව රූපකායෙන් ඔහු දැක නොතිබුණත් ඔහුගේ හඬ ඇසීමට මම පුරුදු පුහුණු වී සිටියෙමි. අසූව දශකයේ මුල් භාගයේදී පමණ ගුවන් විදුලි අධ්‍යාපන සේවයෙන් “ රූපණ “ නමින් වැඩසටහන් මාලාවක් නිෂ්පාදනය වීම විකාශය විය. තිලක් ජයරත්න මහතා නිෂ්පාදනය කළ මෙම වැඩසටහන් මාලාවෙන් තත්කාලීනව නිර්මාණය වූ කලාකෘති පිළිබඳ විමසා බැලීමක් මුඛ්‍ය වශයෙන් සිදුවිණි. මෙ වැඩසටහන් මාලාව මෙහෙයවූයේ ධම්ම ජාගොඩ මහතා විසිනි.

වැඩසටහන් මාලාව සඳහා නිරන්තරනේම සහභාගී වූයේ කලාකෘති දෙස මාක්ස්වාදී දෘෂ්ටි කෝණයකින් බැලූ විද්වතුන් පිරිසකි. මහාචාර්ය සුචරිත ගම්ලත්, ධර්මසේන පතිරාජ, ජිනදාස දනන්සූරිය ඒ අතුරින් ප්‍රධාන වූහ. සෞන්දර්යවාදි දෘෂ්ටියකින් කලාකෘති විමර්ශනයට ලක් කළ මහාචාර්ය සුනන්ද මහේන්ද්‍ර, කේ. ජයතිලක, ගුණදාස අමරසේකර වැනි වියත්හුද රූපණ වැඩසටහන් මාලාව සඳහා වරින්වර සහභාගී වූහ. තරුණවියේ පසුවූ අප විවිධ දෘෂ්ටින් , මතවාදයන් පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීමට පෙළඹවූ සාර්ථක වැඩසටහන් මාලාවක් වූ රූපණ වැඩසටහන් මාලාව මෙහෙයවීම සඳහා ධම්ම ජාගොඩ මහතා සුදුස්සෙකු වූයේ ද දේශපාලන, කලාව සහ දර්ශනය පිළිබඳව ඔහු සතුව තිබූ මහා දැනුම් සමභාරය හේතුවෙනි.

ඔහු එකල මාක්ස්වාදය තරුණ කැල වෙත රැගෙන යාමට සක්‍රීය දායකත්වයක් සැපයු විප්ලවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමයේ සාමාජිකයෙකු විය. කීර්ති බාලසූරිය, මහාචාර්ය සුචරිත ගම්ලත්, ආචාර්ය පියසිලී විජේගුණසිංහ, විජේ ඩයස්, ආනන්ද වක්කුඹුර වැනි කම්කරු මාවතේ සහෝදරයන් සමඟ රතු ලංකාවක් බිහි කිරීම සඳහා ධම්ම ජාගොඩ මහතා ක්‍රියාශීලී විය. රූපවාහිනි සංස්ථාවේහි නාට්‍ය අංශයේ මුල් පුටුවට පැමිණෙන විටත් ඔහු දැඩි වාමාංශික මතධරියෙක් විය. රූපවාහිනි සංස්ථාවේ පළමු සභාපති වූ එම්. ජේ. පෙරේරා මහතාට ධම්ම ජාගොඩ මහතාගේ දේශපාලන ආස්ථානය ප්‍රශ්නයක් නොවීය.

වරෙක ඔහු ගේ රූපවාහිනි පත්වීම පිළිබඳව එවකට අගමැතිව සිටි ආර්. ප්‍රේමදාස මහතා පාර්ලිමේන්තුවේදී ප්‍රශ්න කළේය. රහස්් පොලිසිය යොදවා ඔහු ගිය ගමන් බිමන්, කරණ කියන දෑ පිළිබඳ වාර්තාවක් එකට සිටි පාලක පන්තිය විසින් නිරන්තරව ලබාගන්නා ලදි. වඩාත් නරක අතට හැරුණේ රණසිංහ ප්‍රේමදාස ජනාධිපති ධුරයට පත්වූ පසුවය. ධම්ම ජාගොඩ මහතාගේ දේශපාලන මතවාදය ඔහු විසින් නිර්මාණය කරන ලද කලාකෘතිවලින් දෘෂ්‍යාමාන වේ. වේදිකාවේදී ඔහු විසින් නිර්මාණය කරන්නට යෙදුණු “ වෙස් මුහුණු” , “ සකල ජන “ වැනි නාට්‍ය නිර්මාණයන් වලින් ඔහුගේ දේශපාලනය ප්‍රකාශයට පත් වුවත් ඒ ජනතාව අතර ප්‍රක්ෂේපණය කරන ලද ප්‍රබල අවස්ථාව වන්නේ ඔහු රූපවාහිනිය වෙනුවෙන් නිර්මාණය කරන ලද පළමු මාලානාකය වූ “ පළිගුමැණිකේ “ ටෙලිනාට්‍යය තුළිනි.

දේශපාලන ටෙලි නාට්‍ය කලාවකට මුල පිරූ ‘පළිගු මැණිකේ’ ටෙලි නාට්‍යය

ධම්ම ජාගොඩ ‘පළිගු මැණිකේ’ ටෙලි නාට්‍ය අධ්‍යක්ෂණය කරමින්...

1977 බලයට පත් වූ එජාප රජය එතෙක් සමාජයේ ක්‍රමිකව ගලාගෙන ආ සංස්කෘතික හර පද්ධතීන් උඩු යටිකුරු කිරීම සඳහා සවිඥානකව හඳුන්වා දුන් විවෘත ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය අන්තර්ගත ධනේශ්වර රාජ්‍ය ක්‍රමය “පට් පට් ගාලා ගමට එන්නේ කෙසේද” යන්න පිළිබඳව ධම්ම ජාගොඩ මහතා ස්වකීය ටෙලිනා්‍ය මාර්ගයෙන් ප්‍රති නිර්මාණය කළේය. සාම්ප්‍රදායිකව ගමේ තිබෙන්නා වූ මහා සම්ප්‍රදායෙන් නිර්මිත කලාව ධනේශ්වර ක්‍රමය මගින් කුඩු පට්ටම් කරන අයුරු අති සංවේදී අයුරින් පළිඟු මැණිකේ ටෙලි නාට්‍ය මගින් කලාත්මකව තෝරා බේරා දුන්නේය.

ඔහුගේ මෙම දේශපාලන දර්ශනය ජනතාව අතරට ගෙනයෑම සඳහා සෝමවීර සේනානායක මහතාගේ ලිවීමේ හැකියාව තියුණු ආයුධයක් සේ යොදා ගත්තේය. සෝමවීර සේනානායක නම් තිරනාටක රචකයා පසුකලෙකදි රචනා කරන ලද තිරනාටකවලින් විවෘත ආර්ථිකයෙන් ගලාගෙන ආ සංස්කෘතික හර පද්ධතීන් සමාජගත කිරීමේ අභිප්‍රායක යෙදුනත් ධම්ම ජාගොඩ මහතා ඉදිරියේ දී ඔහුගේ දේශපාලනයට අවනත කලාකරුවෙක් විය. මෙයට දියහැකි හොඳම උදාහරණය නම් පළිගුමැණිකේ ටෙලිනාට්‍යයේ තිරනාටක රචක සෝමවීර සේනානායක සහ දූ දරුවෝ ටෙලිනාට්‍යයේ තිරනාටක රවක සෝමවීර සේනානායකයන් අතර පවත්නා වූ දෘෂ්ටිමය පරස්පරයයි.

ධර්මසේන පතිරාජයන් පළමු දේශපාලන සිනමාකරු වශයෙනුත් ධම්ම ජාගොඩයන් පළමු දේශපාලන ටෙලිනාට්‍යකරුවා වශයෙනුත් ඉතිහාසයේ සනිටුන් වනු ඇත. තම පෞද්ගලික ජීවිතය පාදක කර ගනිමින් ධම්ම ජාගොඩ මහතා නි්මාණය කරන ලද “ මිහිකතගේ දරුවෝ “ ටෙලි නාට්‍යය මඟින් මධ්‍යම පාන්තික කලාකරුවෙකු තම ජීවිතය ජය ගැනීමට පොරබදින අයුරු සංවේදී අයුරින් ප්‍රේක්‍ෂක ජනතාවට ප්‍රක්ෂේපණය කළේය. “පළිගු මැණිකේ” ටෙලි නාට්‍යය සහ මිහිකතගේ දරුවෝ ටෙලි නාට්‍යය යන ටෙලි නාට්‍ය ද්විත්වය නවත වරක් වර්තමාන ප්‍රේක්‍ෂක ජනතාවට ගෙන එන මෙන් ජාතික රූපවාහිනියට වසර විසි නවයක් සපිරෙන මෙම කාල පරිච්ඡේදයේදී බලධාරීන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිමි. එය ධම්ම ජාගොඩ මහතා වෙනුවෙන් කරනු ලබන අති පුජනීය කර්තව්‍යයක් වනු නොඅනුමානයි.

මා ධම්ම ජාගොඩ මහතාගේ ගෝලයකු නොවූ බැවින් ඔහු මා ඉදිරියේ සැමවිට විවෘත පුද්ගලයෙක් විය. ඔහු රාජකාරි ජීවිතයේදීත් පෞද්ගලික ජීවිතයේදීත් හදවතින් හඬන අවස්ථාවලදී මම ඔහු සමඟ සිටියෙමි. සැමදා ඔහු රාජකාරියට එන තෙක් මග බලා සිටිමේ පුරුද්දක් මා සතු විය. ඔහු ද විවේකයක් ලැබුණු මොහොතකදී මා රාජකාරි කරන ලද හඬකැවීම් අංශයට දුරකතන ඇමතුමක් දී රාජකාරි කටයුතු කිසිවක් නැත්නම් මට ඔහුගේ අංශයට එන ලෙසට ප්‍රකාශ කිරීමට තරම් ඔහු අව්‍යාජ වූයේය. ඔහුගේ ප්‍රතාපවත් පෞරුෂත්වය ඉදිරියේදී මා කුදු මිනිසෙකු වුවත් අප අතර පැවති සහෝදරත්වය ඔහු සැමවිට අපේක්‍ෂා කළේය. විවිධ නාට්‍ය කෘති නැරඹීමට පැමිණෙන ලෙසට ඔහු කරන ආරාධනාවන් පිළිගෙන ඒවා නැරඹීමට සවස් කාලයේදී යන බොහෝ අවස්ථාවන්හිදි ඔහු ගියේ මා සමගය.

නාට්‍යයක් නරඹන්නට යමුද කියා විමසමින් මා සමග ලයනල් වෙන්ඩ්ට් රඟහලට ගිය ඔහු මට අසුන් ගන්නා ලෙස පවසමින් වසා තිබූ ප්‍රධාන තිරය මෑත්කරමින් වේදිකාවට ගොඩවී නොපෙනී ගියේය. එදා වේදිකාගත වන නාට්‍යයේ නම වත් මම දැන නොසිටියෙමි. පැය භාගයක් පමණ මා අසුන්ගෙන සිටියත් ජාගොඩ මහතා එන බවක් නොපෙනිනි. මම අසුනෙන් නැගිට ගොස් තිරය මෑත්කර වේදිකාව මතට බයෙන් බයෙන් ගොඩවුණෙමි. ආශ්චර්යයකි. ජාගොඩ මහතා වේදිකාවේ ලාලිත්‍යයට පය තබමින් එයට සරිලන ගායනාවක් කරමින් චරිතයක් පුරුදු පුහුණු වෙමින් සිටියේය. එදා රඟ දැක්වූයේ මහාචාර්ය සරත්චන්ද්‍රයන්ගේ “ මනමේ “ නාට්‍යයයි . ඔහු එහි වැදි රජු ලෙස රඟපෑවේය. ඔහුගේ ගායන විලාශයත්, රංගන ප්‍රතිභාවත් දෙස මම ඉහවහා ගිය සතුටකින් යුතුව බලා සිටියෙමි.

ධම්ම ජාගොඩ මහතා ශිෂ්‍යත්වයක් ලැබ භාරතයේ කරන ලද සංචාරයෙන් පසුව රූපවාහිනියට පැමිණි පළමු දිනයේදීම මට ඔහුව රූපවාහනි පුස්තකාලයේදී හමුවිය. ඔහු භාරතයේ දී ඍෂිවරයන් බැහැදැක ඍග්වේදයන් ගැන කරුණු කාරණා අධ්‍යනය කළ බවත් ඒ ගැන මා සමඟ කතා බහ කළ යුතු බවත් පැවසීය. ඔහු භෞතිකවාදී ඉවුරෙන් විඥානවාදි ඉවුරට ගොඩවී තිබුණේය. මම හැකි ඉක්මණින් ඔහු මුණ ගැසෙන බව පවසමින් සුදත් දේවපි‍්‍රයගේ “අඹ යහළුවෝ” ටෙලි නාට්‍යයේ රූගත කිරීම් සඳහා සහායවීමට මීරිගම බලා පිටත් වූයෙමි. එහෙත් අවාසනාවට මීරිගම දර්ශන තලයට ගොඩ වූ හැටියේ ම මාගේ සවන් වැකුණේ ධම්ම ජාගොඩ මහතාගේ අභාවය පිළිබඳවයි.

වසර 47කට පමණ කෙටි කාලයක් ජීවත් වෙමින් වසර 87කින් නිමා කළ යුතු වැඩ කොටසක් සාර්ථකව නිම කළ ධම්ම ජාගොඩ මහතාගේ නිසල දේහය තැන්පත් කර තිබුණි. ඔහුගෙන් අසා දැන ගන්නට බලා සිටි ඉන්දියානු දර්ශනයේ වේද පාඨයන් හද තුළ රදවාගෙන ඔහු නික්ම ගොස් ය. මිය යන විට රූපවාහිනී සංස්ථාවේ රාජකාරී කටයුතු කිරීම ඔහුට නීරස වී තිබුණි. නැවත වරක් ලයනල් වෙන්ටඩ් රංගන ශාලාවට ගොස් නවක තරුණ පරපුරක් නාට්‍ය කරණය සඳහා සූදානම් කිරීමටත් මහගම සේකරයන්ගේ “ප්‍රබුද්ධ” කාව්‍ය සංග්‍රහය අනුසාරයෙන් චිත්‍රපටයක් නිර්මාණය කිරීමටත් ඔහුට අවශ්‍ය වී තිබුණි. ඔහු ප්‍රබුද්ධ චරිතය රගපෑමට පුන පුනා බලා සිටියේ ය.

බුදු වීමට තනිවම නොව දෙනෝ දාහක් සෙනෙග එක්ක බුදු වෙන්නට ඔහුට අවශ්‍ය විය. එහෙත් නැවත පුනර්ජීවනය නොලබන ධම්ම කෙනෙකු ලෙසින් ඔහු නික්ම ගියේ ය.

අනුර මාධව ජයසේකර

Copy Rights - Dinamina

READ MORE - ධම්ම ජාගොඩ දේශපාලන ටෙලි නාට්‍යකරුවා

බස්වල අදටත් ජනපි‍්‍රය ජෝතිගේ සින්දු

බස් රියැදුරන්ගෙන් ඇහෙන කතා

බස්වල අදටත් ජනපි‍්‍රය ජෝතිගේ සින්දු

දිය පොදක් වෙමින් තොල් වියළෙන පිපාසෙට
නුග රුකක් ලෙසින් උතුරා යන විඩාවට
පිපි මලක් වුණා මල් නොපිපුණු තටාකෙට
ඔබ අගෙයි ළඳේ හෙට අදටත් වඩා මට...!

(ගායනය - එච්. ආර්. ජෝතිපාල)

(පද - කරුණාරත්න අබේසේකර)

බස් රථවලින් ගමන් කරන විට කැමැත්තෙන් හෝ අකැමැත්තෙන් විවිධ ගීත ශ්‍රවණය කිරීමට සිදු වීම සාමාන්‍ය සිද්ධියකි. එම ගීත තෝරා ගෙන සිය බස් රථවල ප්‍රචාරය කරන රියදුරු මහතුන් හමු වී විමසීමේදී දැනගැනීමට ලැබුණේ මෙරටේ සමහර එෆ්. එම්. ගුවන් විදුලි නාලිකා මඟින් කෙරෙන ගීත ප්‍රචාරයට වඩා විචාරශීලී ක්‍රියාවලියක් බස් රථවල ගීත ප්‍රචාරයේදී සිදු කෙරෙන බවයි. එම නිසා මෙවර “ස්වර වර්ණ” වර්ණ ගන්වන්නට අපි බස් රියදුරු මහතුන් කිහිප දෙනකු එක්කර ගනිමු.

මුලින්ම අපි කතා බහ කළේ මාර්ග අංක 2 “මාතර - කොළඹ”(NA - 6751) බස් රථයේ රියදුරු රසික ලක්මාල් සමඟින් ය. “අපි දවල් සහ රාත්‍රී ගමන් වාරවලදී අහන්න වෙන වෙනම සින්දු තෝරා ගෙන තියෙනවා. අපේ බස් එකේ වැඩිපුර අහන්නේ එච්. ආර්. ජෝතිපාලගේ සින්දුයි. ඊළඟට ගුණදාස කපුගේ ගේ සින්දුත් අහනවා. ඒ දෙන්නාගේ සින්දු ඇරුණම අසංක පි‍්‍රයමන්ත පීරිස්ගේ සින්දු ටිකකුත් අපේ ගීත එකතුවේ තියෙනවා. බාල තරුණ මහලු කාට වුණත් අහන්න පුළුවන් සින්දු අපි තෝරා ගෙන තියෙන්නේ.

රෑ ගමන් වාරවලදී නම් ප්ලෑෂ් බෑග්, සිදූවේ සකුරා සහ මාතර මෙලඩි වගේ සංගීත කණ්ඩායම්වල ගීත තමා අහන්නේ. ඔවුන්ගේ වේග රිද්මයෙන් ගයන සින්දු ඇහෙනකොට නිදිමත ගතිය නැති වෙනවා.”

මාර්ග අංක 99 “බදුල්ල - කොළඹ” (NA - 5560) බස් රථයේ රියදුරු කේ. රවී වැඩිපුර ශ්‍රවණයට තෝරා ගත් ගීත ගයන ගායන ශිල්පීන් පිළිබඳව පැවසුවේ මෙසේ ය. “මිල්ටන් මල්ලවආරච්චි, ටී. ඇම්. ජයරත්න, සුනිල් එදිරිසිංහ සහ එඩ්වඩ් ජයකොඩි ගයන ගීත තමා අපි නම් අපේ බස් රථයේ නිතරම අහන්නේ. මේ ගායකයන්ගේ ගීත ඕනෑම වයසක මගියෙකුට අහගෙන ඉන්න පුළුවන්.

අපිටත් අපේ රාජකාරිය මේ ගීත අහන ගමන් බාධාවක් නැතුව කරන්න පුළුවන්. මේ ගායකයන්ගේ ගීත අහන්න අපිත් එක්ක ගමන් කරන බොහෝ මඟීන් ද කැමැතියි. විශේෂයෙන්ම සංවර ගීත පද රචනා තියෙන නිසා හිරිකිතයක් නැතුව රස විඳින්න පුළුවන්කමක් අපි තෝරා ගෙන තියෙන ගායකයන්ගේ ගීතවල තියෙනවා.”

කඳු පාර ඈත අයිනේ
සඳ රෑක ඈ සිනාසේ
වේදනා සිතාරයේ - ඒ ගීත රාවේ ඇසේවා
ජීවිතේ පුරා...!

(ගායනය - මිල්ටන් මල්ලවආරච්චි)

(පද - උපාලි ධනවලවිතාන)

ඉන්පසු අප සමග කතා බහට එක් වුණේ මාර්ග අංක 92 “කුලියාපිටිය - කොළඹ” (JW - 0478) බස් රථයේ රියදුරු සරත් කුමාර යි. “අහන්න අහන්න ආසා හිතෙන ගීත ගායනා කරලා තියෙන්නේ එච්. ආර්. ජෝතිපාල. මිල්ටන් මල්ලවආරච්චි, ජේ. ඒ. මිල්ටන් පෙරේරා සහ මොහිදින් බෙග් වගේ අපේ පැරැණි ගායකයෝ විතරයි. ඉතින් ඒ ගායකයන්ගේ ගීත අහන්නේ නැතුව අපි වෙන කාගේ ගීත අහන්න ද? අපේ බස් රථයේ යන එන මඟීන් ඉල්ලන්නෙත් ජෝති අයියලා මිල්ටන් අයියලා ගායනා කළ ගීතමයි.

ඔවුන්ගේ ගීත වගේම සන්ෆ්ලවර්ලා සහ ෆ්ලෑෂ් බෑක්ලාගේ සංගීත ප්‍රසංගවල ගීතත් අපි අහනවා. වැඩිපුර නිතර අපේ බස් රථයේ යන එන මඟීන් කැමැති ගීත තමා අපි තෝරාගෙන තිබෙන්නේ. ගුවන්විදුලියෙ එෆ්. එම්. නාලිකා කොච්චර තිබුණත් ඒවාවලින් ප්‍රචාරය කරන අලුත් ගීත අහන්න හුඟ දෙනෙක් කැමැති නැහැ. ඒ නිසා අපි හොඳ ගීත තෝරා ගෙන මේ ක්‍රමයට රස විඳිනවා.”

අපේ සමීක්ෂණයට අදාළ කර ගත්තේ බස් රථවල වැඩිපුර ශ්‍රවණය කෙරෙන්නේ කුමන ගායන ශිල්පීන්ගේ ගීත ද යන වග විය. කැමරා ශිල්පි රෙක්ෂි බර්නාඩ් සමඟ මම ඊළඟට කතාබහට එක් වුණේ මාර්ග අංක 87 “වව්නියාව - කොළඹ” (JZ - 9897) බස් රථයේ රියදුරු පේ‍්‍රමලාල් ධර්මසිරි සමඟින් ය. ඔහු ගායන ශිල්පිනියන්ගේ ගීතත් තම බස් රථයේ ප්‍රචාරය කිරීමට තෝරා ගෙන තිබුණේ ය.

“සුජාතා අත්තනායක, ලතා වල්පොල අපිට ඉන්න දක්ෂ ගායිකාවෝ දෙන්නෙක්. හරිම මිහිරි කටහඬින් එයාලා ගීත ගායනා කරන්නේ. ඒ වගේ අර්ථවත් ගීත දැන් ගායක ගායිකාවෝ ගායනා කරන්නේ නැහැ. ඒ හින්දා ගුවන් විදුලි සේවා අහන්නේ ප්‍රවෘත්ති දැන ගන්න විතරයි. පැරැණි ගායක ගායිකාවන්ගේ ගීත අර්ථවත් වගේම මිහිරි තනු හින්දා ඒවා කවදාවත් එපා වෙන්නේ නැහැ කොච්චර ඇහුවත්.

ජෝතිපාලගේ කටහඬ වගේ හඬක් නම් වෙන කාටවත් බැහැ. ජෝතිපාල ගේ ගීත වගේම ධර්මදාස වල්පොල සහ මොහිදීන් බෙග් මහත්තයාලගේ ගීතත් අපේ බස් රථයේ අපි අහනවා.”

ජීවත් වනතුරු මා ඔබෙ
සෙවණ පතනවා
ආයෙත් වෙන් වෙන දවසක
නැතිය සිතනවා...!

(ගායනය - සුජාතා අත්තනායක)

(පද - පේ‍්‍රමකීර්ති ද අල්විස්)

“අපි ඉපදෙන්නත් පෙර හදපු ගීත තාමත් රස විඳින්න පුළුවන් තත්ත්වයේ තියෙන හින්දා හොඳයි. රේඩියෝ චැනල් වලින් ප්‍රචාරය කරන දැන් ඉන්න ගායක ගායිකාවෝ ගායනා කරන ගීත නම් බස්වල අහන්න පුළුවන් ගීත නෙමෙයි” යයි පවසමින් මාර්ග අංක 8 “මාතලේ - කොළඹ” (62 - 8267) බස් රථයේ රියදුරු ඩී. එල්. ජේ. දිසානායක අපේ කතා බහට එක්වූවේය.

“ජෝති අයියාගේ නම් සෑම ගීතයකටම අපි කැමැතියි. මිල්ටන් මල්ලවආරච්චි, මිල්ටන් පෙරේරා, ටී. ඇම්. ජයරත්න සහ ගුණදාස කපුගේ ගායනා කළ ගීතත් අපි ආසාවෙන් අහනවා. අපේ පැරණි ගායකයින්ගේ ගීත අසා ආස්වාදයක් ලබන්න පුළුවන් ගීත නිසා ඒවා හැමදාමත් ජනපි‍්‍රය යි. ඔවුන් ගායනා කරපු විරහා ගීතයක් වුණත් ආසාවෙන් අහන්න පුළුවන් මට්ටමක තියෙනවා.”

ඔබ පෙම් කරනා ඔබේ කුමාරි
ඔබට ආදරේ කියනා අයුරින්
පෙර දවසක මා පෙම් කරනා සඳ
මට ද ආදරේ කියා තිබේ...!

(ගායනය - ගුණදාස කපුගේ)

(පද - සුනිල් ආර්. ගමගේ)

ඇන්ටනී ඩේවිඩ් මාර්ග අංක 240 “මීගමුව - කොළඹ” (MD - 3407) බස් රථයේ රියදුරු ය. සෑම දිනකම පාන්දර තුනට අවදි වී රාත්‍රී දොළහ පසු වී නින්දට යන ඇන්ටනී පැවසුවේ “බස් එක පදවන විට සමහර විට නිදිමත දැනෙන අවස්ථා තියෙනවා. එහෙම වෙලාවට සින්දුවක් ඇහුවාම නිදිමත නැති වෙනවා. ඒ අපේ පැත්තෙන්.

මඟීන්ගේ පැත්තෙන් බලද්දී ඔවුනුත් කැමැතියි සින්දු අහන්න. නිකම්ම ඔහේ ඉඳගෙන යනවාට වඩා ප්‍රශ්න තියෙන අවස්ථාවලදී ලොකු සහනයක් ලබා ගන්න පුළුවන් සින්දු ඇසීමෙන්. ජෝතිපාලගේ සින්දු වගේම ඇන්ජලින් ගුණතිලකගේ සින්දු අහන්න අපේ බස් එකේ යන මඟීන් බොහෝ දෙනෙක් කැමැතියි. ඒ හැරුණු විට අපේ මීගමුවේ ගායකයකු වන ෂෙල්ටන් මුතුනමගේ ගායනා කරන සින්දුත් අපි අහනවා.

ඔවුන්ගේ සින්දු කිසිදාක එපා වෙන්නේ නැහැ. ලක්හඬ, සිරස රේඩියෝවල ගීත වැඩ සටහන්වලටත් සවන් දෙනවා. කොහොම වුණත් මේ කාලේ ගායක ගායිකාවන්ගේ සින්දු අහපුවාම නම් මිනිස්සුන්ගේ මොළ නරක් වෙනවා. සංගීත භාණ්ඩවල ඝෝෂාවට මැදිවෙලා හායි හූයි ගානවා විතරයි, ඔවුන් ගායනා කරන්නේ නැහැ. සින්දුවක් ඇහුවාම රසයක් වගේම මානසික සුවයක්, සහනයක් දැනෙන්න ඕනේ. එදා සින්දු වගේ දැන් සින්දු එහෙම නැහැ.”

අප සමඟ කතාබහ කළ බොහෝ රියදුරු මහතුන්ගේ පි‍්‍රයතම ගායන ශිල්පියා එච්. ආර්. ජෝතිපාල වීම මෙහිලා විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුතුය. ජෝති ඇතුළු එදා පරපුරේ ගායක ගායිකාවන් ගායනා කළ ගීත ශ්‍රවණයෙන් රසයක් මෙන්ම මනසට කිසියම් හෝ සුව සහනයක් විඳින්න ඇති හැකියාව නිසා ගීත ලෝලීන් හැමදාමත් පැරැණි ගීතවලට ආකර්ෂණය වීම සිදුවන බැව් නොඅනුමානය.

ජෝජ් රොබ්සන් ද සිල්වා

සේයාරූ - රෙක්ෂි බර්නාඩ්

Copy Rights - Silumina

READ MORE - බස්වල අදටත් ජනපි‍්‍රය ජෝතිගේ සින්දු

දස වසරකට පෙර සමුගත් මාලනී

මා එක්කලා අමනාප වී දඹර
දූගේ තාත්තා එන්නේ නෑ ගෙදර
වැලි පොල්කටුයි හැදි වෑයයි පෙරලාලා
මිදුලේ වැටුන කොළ සේරම අතුගාලා
ගේ ලග වැට කඩුල්ලට බැරි බර දීලා
රෑ එලිවෙන තුරා ඉමු මිදුලට වීලා
හද මාමා නැගෙන තුරු අපි තරු ගනිමු දෙදෙනාම දුකු තල් අත්තක ලියමු
හද මාමා අත ඒ පණිවුඩ යවමු
හෙටවත් ගෙදර ඒ දැයි බලමින් ඉදිමු
මා එක්කලා —–අමනාප වී දඹර
දූගේ තාත්තා—————-එන්නේ —නෑහැ– ගෙදර

දස වසරකට පෙර අකාලයේ ඇගේ පණනල වියැකී ගිය ද ඇගේ මියුරු හඬින් ගැයූ ගී මුතුවැල් ශ්‍රාවක සිත් වසඟ කරගෙන යුග ගණනක් පවතිනු නොඅනුමානය. 1949 දෙසැම්බර් 12 වැනිදා බොරලැස්ගමුවේදී උපත ලබා සංගීත ප්‍රසංග චාරිකාවක යෙදී සිටියදී 2001 මාර්තු 26 වැනිදා ඇමෙරිකාවේදී ජීවිතයෙන් සමුගෙන ගිය ඇය බුලත්සිංහලගේ මාලනී චන්ද්‍රලතා ය. කවුරුත් දන්නා නමින් ඇය මාලනී බුලත්සිංහල ය.

ගුවන් විදුලි ළමා පිටියෙන් ගායන දිවිය ඇරැඹු මාලනී ලලිත කලායතනයෙන් සහ භාත්ඛණ්ඩේ සංගීත විදුහලින් උපාධිය ලැබීය. ගායන ශිල්පිනියක් ලෙස මෙන්ම සංගීත අධ්‍යක්ෂවරියක් ලෙස ද නමක් දිනා සිටි ඇය සංගීතවේදී එච්. එම්. ජයවර්ධනයන්ගේ බිරිඳ වූ අතර ගායන ශිල්පි කසුන් කල්හාරගේ මව වූවා ය.

“සඳවට රන්තරු” චිත්‍රපටයෙන් පසුබිම් ගී ගායනයට එක් වී “මධුසමය” හා ‘වත්සලා අක්කා” චිත්‍රපටවලින් ගීත ගායනයට සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබු මාලනී “දඬුබස්නාමානය” සහ “වෙද හාමිනේ” ටෙලි නාට්‍ය වෙනුවෙන් ගැයු ගීත සඳහා ද සම්මාන ලැබුවා ය. වෘත්තියෙන් සහකාර අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂිකාවක් ලෙස ඇය සේවය කළාය.

මාලනී ගැයු “සඳ මඬලේ සිට” - “රජ මැදුරක ඉපදී සිටියා නම්” - “සුසුමක උණුසුම නොම විඳි හදකට” - “හිමි නැති පෙමකට” - “මා එක්කලා අමනාපව“ - අහසින් තරුවක් කඩා වැටෙනවා” - “පා තබනා බිම වැලි කැටයක් වෙමි” - “පෙළින් පෙළට රිය පෙරහර” - “ කොණ්ඩෙ බැඳලා අපේ පුතා” - “පාද සළඹ වැයෙන පදට” - “සිතක් කෙලෙසද මේ තරම්” වැනි ගීත කිසිදාක ගීතලෝලී ශ්‍රාවකයන්ට අමතක නොවන බැව් නිසැක ය.

සිතක් කෙලෙස ද මේ තරම්
වේදනාවන් විඳින්නේ
නෙතක් කෙලෙසද මේ තරම්
දුකට කඳුළැල් හෙළන්නේ...!

(පද - කුලරත්න ආරියවංශ)

ජෝජ් රොබ්සන් ද සිල්වා

READ MORE - දස වසරකට පෙර සමුගත් මාලනී

බොරු ආඩම්බර චරිතවලට මම කොහෙත්ම කැමැති නෑ

බොරු ආඩම්බර චරිතවලට මම කොහෙත්ම කැමැති නෑ

මනීෂා නාමල්ගම

පාසල් වියේ පටන් විවිධ කලා හැකියාවන් ප්‍රකට කළ මනීෂා ජාතික රූපවාහිනියේ මුතුහර වැඩසටහනින් කලා ලොවට පිවිසි තැනැත්තියකි. මනීෂා රංගනයෙන් දායක වූ ටෙලිනාට්‍ය සහ රූපවාහිනී වෙළෙඳ දැන්වීම් ගණනාවක්ම මේ දිනවල සෑම රූපවාහිනී නාලිකාවකින්ම විකාශය වනු දැකගත හැකිය.

මේ දිනවල ඔබ නිරතවී සිටින කලා කටයුතු මොනවාද?

ටෙලිනාට්‍ය කිහිපයකම රූපගත කිරීම්වලට සහභාගී වෙනව. ඒ වගේම දකුණු ඉන්දීය චිත්‍රපටයක රූපගතකිරීම්වලටත් සහභාගී වෙනව. මම රංගනයෙන් දායක වුණු සුදත් රෝහණගෙ ‘ස්වයංජාත’, සමන් කුමාර ලියනගේගෙ ‘සඳගිරි පව්ව‘, චන්ද්‍රරත්න මාපිටිගමගේ ‘සුවඳයි පාන්දර’, ටිකිරි රත්නායකගෙ ‘ආදර වසන්තයක්’ වැනි ටෙලිනාට්‍ය කිහිපයක්ම මේ දිනවල විවිධ රූපවාහිනී නාලිකාවල විකාශය වෙනවා. ඒ වගේම මම සහභාගිවුණු අලුත් වෙළෙඳ දැන්වීම් කීපයක්ම මේ දවස්වල රූපවාහිනියෙන් දැකගන්න පුළුවනි .

ඔබ රඟපෑ චිත්‍රපට පිළිබඳව සඳහන් කළොත්..?

මම මේ වන විට චිත්‍රපට අටකට දායකවෙලා තියනවා. එයින් 3ක්ම දකුණු ඉන්දීය දෙමළ චිත්‍රපට.

ද්‍රවිඩ චිත්‍රපටවල සම්බන්ධ වීමට අවස්ථාව ලැබුණෙ කොහොමද?

ඒකට ගොඩක්ම හේතුවුණේ මගෙ බාහිර පෙනුම. දකුණු ඉන්දීය අධ්‍යක්ෂවරු කියන්නෙ මගෙ පෙනුම කේරළ, මලයාලම් තරුණියකගෙ වගේ කියල. ඒ නිසා වෙන්න ඕන මට දකුණු ඉන්දීය චිත්‍රපට කීපයකම වැඩ කරන්න අවස්ථාව ලැබුණේ.

රඟපෑම ඔබේ වෘත්තියද?

ඔව්. රඟපෑම මගේ වෘත්තිය.

ඔබේ කලා කටයුතුවලට සැමියාගෙන් ලැබෙන සහයෝගය මොන වගේද?

මගෙ සැමියා සරත් නාමල්ගම. ඔහු රංගන ශිල්පියෙක් වගේම ටෙලි නාට්‍ය නිෂ්පාදකවරයෙක්. අපි විවාහ වුණු මුල් කාලෙදි සරත් මම රඟපානවට වැඩි කැමැත්තක් දැක්වූවේ නෑ. නමුත් දැන් ඔහු මගෙ වැඩකටයුතුවලට සම්පූර්ණ සහයෝගය ලබා දෙනව. මම ඕනෑම නිර්මාණයක් බාරගන්න ඉස්සරවෙලා ඔහුගෙන් අහනව. ඔහු සමඟ ඒ නිර්මාණය ගැන කතාබහ කරනවා. සරත් මට ඒ හැමදේකම හොඳ නරක කියල දෙනව. මගෙ නිර්මාණවල හොඳම විවේචකයා මගෙ සැමියා.

ඔබේ පවුලේ තොරතුරු?

මමයි මගෙ සැමියයි තමයි අපේ පවුල. අපි සතුටින් ඉන්නව.

නවීන විලාසිතාවලට ඔබ කැමැතිද?

විලාසිතා කරන වයසේ ඉන්න කෙනෙක් හැටියට මම ඉතාම කැමැතියි නවීන විලාසිතාවලට. ඒත් මම හැම තිස්සෙම කරන්නෙ මගෙ වයසට, මගෙ තත්ත්වයට, තැනට අවස්ථාවට ඔබින විලාසිතා. තව කෙනෙක් කරන්නන් වාලේ විලාසිතා කරල සමාජයේ සිනහවට ලක්වෙන්න මම කැමැති නෑ.

ඔබ නිරූපණය කරන්න කැමැති චරිතයක් තියෙනවද?

මම රංගන ක්ෂේත්‍රයට ඇවිත් කාලයක් ගත වුණත් මම කැමැති චරිතයක් කරන්න මට තවම අවස්ථාව ලැබිල නෑ. හැබැයි මට විශ්වාසයි මට ඕනෑම චරිතයක් නිරූපණය කිරීමේ හැකියාව තියෙනව කියල. ඒ නිසා ප්‍රේක්ෂකයින්ට දැනෙන රංගනයක් ඉදිරිපත් කරන්න මම හරිම ආශාවෙන් ඉන්නෙ.

රංගනයෙන් තොරව විවේකයෙන් ඉන්න අවස්ථා කොහොමද ගෙවෙන්නේ?

මට තරමක් විවේකය අඩුයි මේ දවස්වල. ඒත් ඉඩ ලැබෙන අවස්ථාවල පොතක් කියවීම මම හරිම කැමැති දෙයක්. ඊට අමතරව මගෙ කාලයෙන් ගොඩක් වැය වෙන්නෙ සමාජයේ නැති බැරි අයට උදව් කිරීමට. මම ඒක ප්‍රසිද්ධියේ කරන දෙයක් හෝ විලාසිතාවක් ලෙස කරන දෙයක් නෙමෙයි.

මම මේ සමාජයට, මිනිසුන්ට හරිම ආදරෙයි. ඒක මම පුංචි කාලෙ ඉඳලම මා තුළ තිබූ දෙයක්. ඒ නිසා මට හැකි අයුරින් අන් අයට පිහිට වෙනවා. අපේ සමහර කලා ශිල්පීන් ප්‍රසිද්ධියට සමාජ සේවයෙ යෙදෙනව. ඒත් තමන් ළඟ වාඩිවෙලා ඉන්න සහෝදර කලා ශිල්පියගෙ මූණ බලල හිනාවෙන්න උත්සාහ කරන්නෙ නෑ. ඒක හරිම කනගාටුවට කරුණක්.

ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයන්ට ඔබ ගරු කරනවද?

ඇත්තෙන්ම ඔව්. තමන් නිරතවෙලා ඉන්න ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයන්ට ගරු කිරීම ඕනෑම ක්ෂේත්‍රයක සිටින පුද්ගලයකු තුළ තිබිය යුතු ගුණාංගයක්. ඕනෑම ක්ෂේත්‍රයක් පවතින්නේ ඒ ක්‍ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයන්ට නවීනයන් දක්වන ගරු සැලකිල්ල මත කියලයි මම හිතන්නෙ.

ඔබ ආඩම්බරද?

නැහැ, කොහෙත්ම නෑ. හැබැයි මම බොරු ආඩම්බර චරිතවලට කොහෙත්ම කැමැති නෑ.

කලා ක්ෂේත්‍රයේ ඔබේ අනාගත බලාපොරොත්තු මොනවද?

කලා ක්‍ෂේත්‍රය තුළ ලොකු බලාපොරොත්තු මගේ නෑ. මට ලැබෙන නිර්මාණයට හොඳින් දායකවීමයි මගේ බලාපොරොත්තුව. අද මේ ක්‍ෂේත්‍රයේ තැනක් ලැබෙන්නෙ දක්ෂතාවලට වඩා දැනහැඳුනුම්කම්, මිත්‍රකම් වැනි විවිධ හේතු මත. නිර්මාණ ලැබෙන්නෙ ඔවුන්ට. ඒක ක්ෂේත්‍රයට හානියක් වගේම කනගාටුවට කරුණක්. ඇතැම් වේලාවලට මේ ක්‍ෂේත්‍රය ගැන කලකිරීමක් ඇති වෙනව. ඒ කලකිරීම නිසා ඉදිරියේදී මම රටින් පිටවෙලා යන්නත් ඉඩ තියෙනව.

ගාමිණී සුසන්ත

ඡායාරූපය – බර්නාඩ් ෂෝ ප්‍රේමසුන්දර

Copy rights - silumina

READ MORE - බොරු ආඩම්බර චරිතවලට මම කොහෙත්ම කැමැති නෑ

ඒක රැගුම් පාලක මණ්ඩලයේ වැඩක්

ඉහළින් යන්න අපට බැහැ

නිදි යහන කැළඹෙයි සමඟ තිරයට එන නිෂානි ගමගේ

මේ කතබහ අප සිනමා නිම්නයට සපැමිණි අලුත්ම කතා නායිකාව සමඟිනි. ඇය නිදි යහන කැළඹෙයි සිනමා පටයේ නිරාෂා නැමැති ප්‍රධාන භූමිකාව රඟන්නීය.

සිනමාවට ආගන්තුක තැනැත්තියක් වුවද අපේ කතා නායිකාව පුංචි තිරයට හුරුය, සුපුරුදුය. එමෙන්ම වේදිකාවට ද ඇය සමීපය. තමා රඟපෑ මංගල චිත්‍රපටය තිරගතවීමත් සමඟම මේ දිනවල ඈ කාගේත් අවධානයට පාත්‍රව සිටින්නීය. ඇගේ සුරූපී බවත් මෙම චිත්‍රපටය වැඩිහිටියන්ට පමණයි ලේබලයේ වීමත් එම කතාබහට හේතු වී තිබේ.

නිෂානි ගමගේ. . .

දැන් ඒ සොඳුරු සිත සමඟ මොහොතක් කතා කරමු.

නිෂානි කොහොමද? මොනවද අලුත් තොරතුරු?

හොඳයි. මේ දිනවල ටෙලි නාට්‍ය තුනක රඟපානවා. ඒ නිසා තරමක් කාර්යය බහුලයි. කප් සුවහස් කල්, නිල් දිය රළ, දියතක සෙනෙහස නම් වූ ඒ නිර්මාණයන්හි මං රඟපාන්නේ එකිනෙකට වෙනස් චරිත තුනක්. දර්ශන තල තුනක ගෙවෙන ජීවිතය ගොඩක් සුන්දරයි. තව නිර්මාණ කිහිපයකට ඇරැයුම් ලැබිලා තියනවා. කාල වේලාව අනුව ඒවාට හිත යොමු කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා.

නිෂානි නිළියක වුණු අතීතයට යමු ආයෙමත්.

ඒක හරිම අහඹු සිදුවීමක්. දවසක් මගේ හිතවතෙකු සමඟ නාට්‍යයක මුහුරත් උළෙලකට සහභාගි වුණා. එතැනට ඇවිත් හිටියා ජයසේකර අපොන්සු මහතා. අපොන්සු අයියා මාව දැකලා සුහදව කතා බහ කළා. ඒ කතාව අවසන් වුණේ මා එතුමාගේ රංගන පාසලේ ශිෂ්‍යයකු බවට පත්වෙමින්.

මං ඉස්සෙල්ලාම නිළියක ලෙස කලඑළියට එන්නේ අපොන්සු අයියාගේ ‘කිරා’ වේදිකා නාට්‍යයෙන්. ඒකෙ ‘ටයිනි’ නැමැති ප්‍රධාන භූමිකාව මට හිමි වීම අදටත් මට අදහාගන්න අපහසුයි. දෙනෝ දාහක් සෙනඟ ගොඩක් මැද සජීවීව ටයිනි වුණු මුල්ම අවස්ථාව කෙදිනකවත් මගේ සිතින් බැහැර නොවේවි.

මගේ දෙවැනි වේදිකා නාට්‍ය වුණේ අපොන්සු අයියාගේම ‘භාෂා’. ඒක පාසල් නාට්‍යක්. එහි මං ද්විත්ව චරිත රංගනයක යෙදුනා. ඒ අතර රංගනය ගැන හදාරන්නත් අමතක කළේ නැහැ.

වේදිකාවෙන් පුංචි තිරයට පැමිණි අයුරු මතක් කළොත්?

මොහාන් නියාස් මහතාගේ ලොක්කයියා හි රඟමින් මං ටෙලි නාට්‍යවලට පිවිසෙන්නේ. ඒ කාලයේදීම රෝස කටු නාට්‍යයෙත් සැලකිය යුතු චරිතයක් නිරූපණය කළා. ඒ ධනුෂ්ක රත්නායකගේ පෙම්වතිය හැටියට. මේ නාට්‍ය යුගළ මාව සමාජයේ ජනප්‍රිය චරිතයක් කළා. වැඩි පිරිසකට මගේ මුහුණ හුරු වුණා.

මා දැන් නවතින්නේ නිදි යහන කැළඹෙයි සිනමා සිතුවම ළඟ.

නිදි යන කැළඹෙයි සිනමා පටයේ තිර පිටපත වරක් දෙවරක් නෙවෙයි, කිහිප වාරයක්ම මං ඉතාම ඕනෑකමින් කියෙව්වා. එය හරිම ආදර්ශවත් කතාවක්. ඉන් සමාජයට වැදගත් පණිවුඩයක් ලබා දෙනවා.

මා එහි රඟපාන්නේ නිරාෂා නම් වූ ප්‍රධාන නිළි චරිතය. නිරාෂා බොහොම අවිහිංසක, තම ස්වාමියාට පණ මෙන් ආදරය කරන කෙනෙක්. එහෙත් සිය සැමියාට එක්තරා රෝගයක් වැළඳීමත් සමඟ නිරාෂාගේ පවුල් ජීවිතය උඩු යටිකුරු වෙනවා. චිත්‍රපටය දිව යන්නේ එවැනි කතාවක් ඔස්සේ. මේ වන විට නිරාෂාට ලැබෙන ප්‍රතිචාර යහපත්. මේ වෙලාවේ එහි අධ්‍යක්ෂ සුදේශ් වසන්ත පීරිස්වත් මතක් කළ යුතුමයි.

නිෂානි ඇයි වැඩිහිටියන්ට පමණක් වෙන් වූ චිත්‍රපටයකින් රිදී තිරියේ රංගන චාරිකාව ඇරැඹීමට තීරණය කළේ? ඉක්මනින් ජනප්‍රියත්වය ළඟා කර ගන්නද?

නැහැ, කොහෙත්ම නැහැ. ඉක්මනින් ජනප්‍රිය වෙන්න වුවමනාවක් මගේ තුන් හිතකවත් නැහැ. මට අවශ්‍යතාවය තිබුණේ හොඳ නිර්මාණයකට දායක වෙන්න පමණයි.

අනික ඒ චිත්‍රපටය වැඩිහිටියන්ට සීමා වූ පරිද්දෙන් තිරගත කළ යුතු බවට තීරණය කෙරුවෙ රැඟුම් පාලක මණ්ඩලයයි. ඒ අයට ඉහළින් අපට යන්න බැහැනේ.

ඒත් තිර පටපත කියවද්දී මං හීනෙකින්වත් හිතුවෙ නැහැ මෙය වැඩිහිටියන්ට පමණයි පාඨය යටතේ තිරගත වෙයි කියලා.

වැඩිහිටියන්ට පමණයි ලේබලයේ චිත්‍රපටයක රගපෑ යොවුන් නිළියක් දෙස සමාජයේ ඇතැම් අය බලන්නේ වැරදි කෝණයකින්. නිෂානිට මොනවද ඒ පිළිබඳ කියන්න තියෙන්නේ?

රංගන ජීවිතයයි, පෞද්ගලික ජීවිතයයි කියන්නේ එකක් නෙවෙයි, දෙකක්. ඒ නිසා නිදි යහන කැළඹෙයි සිනමා පටයේ ඉන්නේ මම නෙවෙයි, නිරාෂා. එහෙයින් කවුරුවත් මගේ් දිහා බලන කෝණය මට අදාල නැහැ. සැබෑ ජීවිතයේ මං මොන වගේ කෙනෙක් ද කියලා මාව ඇසුරු කරන හැමෝම දන්නවා. සමාජය වෙනස් කරන්න මට බැහැනේ. කවුරු මොනවා කිව්වත් මං ගැන මට විශ්වාසයි.

අනික ඔය වැරදි කෝණයෙන් බලන අය කතා කරන්නේ චිත්‍රපටයේ තිබුණු තත්පර කිහිපයක දර්ශන ගැන පමණයි. ඉතිරි පැය ගණනක අපි කළ කැප කිරීම ඒ අයට අමතකයි. ඒක හරි අවාසනාවන්ත තත්ත්වයක්.

පෙම්වතා අකැමැති නැද්ද ඔබ මෙවැනි චිත්‍රපටවල රඟපානවට?

ඔහු මාව හොඳීන් තේරුම් ගත් අයෙක්. කලා කටයුතු සඳහා මාව දිරිමත් කරන්නේද ඔහුයි. එවැනි පෙම්වතකුගේ ආදරය ලබන්න තරම් මා වාසනාවන්තයි. ඔහු සැබෑ නිශානිව හොඳින් තේරුම් ගත්ත හොඳ ආදරවන්තයෙක්.

පවුලේ තෙරතුරු ගැනත් කියමු?

මගේ ගම මාතර අකුරැස්ස. දනට පදිංචිය කොළඹ.

අම්මයි, තාත්තයි, අයියයි, අක්කයි, නංගියි, මල්ලිලා දෙන්නෙකුයි මගේ පවුලේ ඉන්නවා. කලා ලොවෙහි දිගු ගමනකට ඔවුන්ගෙන් ලැබෙන ශක්තිය මට මහ මෙරක් වගෙයි.

නිළියක් වීම පිළිබඳ දැන් ඔබට සතුටුද?

ඇත්තෙන්ම ඔව්. මේ වන විට මගේ වෘත්තීය රඟපෑම වෙලා තියනවා. ඒත් කවදා හරි මං විවාහ වූ දවසට නිළි වෘත්තිය බාධාවක් වුණොත් දෙවතාවක් සිතන්නෛ නැහැ රංගනයට සමු දෙනවා.

ආයේ රඟපාන්නේ තෝරා බේරා ගෙනද?

අනිවාර්යයෙන්ම. නිදි යහන කැළඹෙයි චිත්‍රපටය නිසා මං ක්ෂේත්‍රය ගැන බොහෝ දේ ඉගෙන ගත්තා. පුද්ගලයින් හඳුනා ගත්තා. ආයෙත් කුමන හෝ නිර්මාණයකට, විශේෂයෙන් සිනමාපටයකට දායක වෙනවා නම් ඊට සම්බන්ධ වන සියලුම පුද්ගලයන් ගැන විමසීමක් කරලයි එහි රඟපාන්නේ.

එක පාරටම හොඳ අධ්‍යක්ෂවරු, නළු නිළියෝ බිහි වන්නේ නැහැ. බහුතරයකගේ පළමු නිර්මාණය හොඳම එකක් වන්නෙත් නැහැ. දැන් මා ක්ෂේත්‍රය ගැන තරමක් දන්නවා. එහෙයින් ආයෙත් තෝර බේරා ගෙන රංගනයේ යෙදෙනවා මිසක ආවට ගියාට නිර්මාණවලට දායක වන්නේ නැහැ.

සටහන ප්‍රසාද් සමරතුංග

සේයාරූ නිරෝෂ් ප්‍රියංක බටේපොළ

Copy Rights - sarasaviya

READ MORE - ඒක රැගුම් පාලක මණ්ඩලයේ වැඩක්

ආනන්දයෙන් බිහි වුණ 'ස' ගීත රචකයෝ

ඩෝල්ටන් – දයානන්ද ගුණවර්ධන

ප්‍රේමකීර්ති – බණ්ඩාර පිළිබඳ

කුලරත්න ආරියවංශ ගේ ආදරණීය මතක සටහන

* හදේ සුසුමක් පතිත වීමෙන් – ඩෝල්ටන් අල්විස්

* සොඳුරිය ඔබගේ වුවන මලක් – දයානන්ද ගුණවර්ධන

* සඟවා ගනු මැන – බණ්ඩාර කේ. විජේතුංග

* ආදරයේ උල්පත වූ අම්මා - - ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස්

* සිනා දොලක් වන් – කුලරත්න ආරියවංශ

මීට දශක කිහිපයකට පෙරතුව වික්ටර් රත්නායක ගැයූ මේ මියුරු ගී එදා මෙන්ම අදත් ජනප්‍රියත්වයේ ඉහලම තලයක රැඳී තිබේ.

වෙසෙසින්ම වික්ටර් - ප්‍රේමකීර්ති සුසංයෝගය හෙළ ගී කෙතට එක් කල අපූර්වතම නිර්මාණ රැසකි. වික්ටර් වෙනුවෙන් වැඩිපුරම ගී ලියා ඇත්තේ ද ප්‍රේම්ය. මතු කී සෙසු ගීත රචකයන් ද අඩු වැඩි වශයෙන් වික්ටර් ගේ ගී මගෙහි පහන් සිළු දල්වන්නට සිය නිර්මාණශීලී දායකත්වය පුද කළෝ වෙති. මේ ගීත රචකයන් සියල්ලෝම ආදී ආනන්දියන් වීම ද සුවිශේෂත්වයකි. අද ඔවුන් අතරෙන් ජීවත්ව සිටින්නේ කුලරත්න ආරියවංශ පමණකි.

වික්ටර් හා කුලේ අතර තිබෙන්නේ අපූරු මිතුදමකි. විටෙක ඉන් ඔබ්බට ගිය සොයුරු පෙමකි. වික්ටර් වෙතින් සිය නිර්මාණ දිවියට ලත් අනුබලය හා ‘ස’ ප්‍රසංගය ඇසුරේ ලත් සොඳුරු අත්දැකීම් කුලේ මා හා පවසන්නේ ගෞරවනීය හැඟීමකින් යුතුවය.

ආනන්දයේ උසස් පෙළ පන්තියේ ඉගෙනුම ලබන කාලයේ මම ඒ. ඩී. රංජිත් කුමාර ඇතුළු මිතුරු පිරිසක් සමඟ එක් වී කලා උළෙලක් සංවිධානය කළා. ඒ 1968 වසරේදී. කොළඹ වෙනත් ප්‍රධාන පෙළේ පාසල්වල ශිෂ්‍ය, ශිෂ්‍යාවනුත් මේ කලා උළෙලට සම්බන්ධ වුණා.

ඒ කාලේ වෙන කොට අපි වික්ටර් අයියා ගේ හඬට වසඟ වෙලා හිටියේ. ‘පාවේ වලා’, ‘සෝක සැනසුම් වේදනා’ ගීත වික්ටර් අයියා ගායනා කරපු අලුත. ඒ වෙනස්, ප්‍රේමණීය හඬට අපි ගොඩක් ආසා කළා. කොහොම හරි අපිට ඕනෑ වුණා වික්ටර් අයියා අපේ කලා උළෙලට ගෙන්වා ගන්න.

ඔහු එතකොට නක්කාවත්ත විදුහලේ සංගීත ආචාර්යවරයා විදිහට තමයි සේවය කළේ. සති අන්තයේ වික්ටර් අයියා සේන ජයන්ත වීරසේකරලගේ ගෙදර එනවා.

දවසක් අපි හැන්දෑවක සංගීත මංජරිය එහෙම පහු කරගෙන සේන වීරසේකරලගේ ගෙදර ගියා වික්ටර් අයියා හමු වෙන්න. අපි කාරණය කිව්වම ‘හරි මල්ලි මම එන්නම්’ කියලා බොහොම නිහතමානීව අපේ ඇරැයුම බාර ගත්තා.

මේ ජනප්‍රිය ගායකයා අපේ වැඩේට එයි ද කියලා පුංචි දෙගිඩියාවක් අපේ හිත්වල නොතිබුණාමත් නෙවෙයි. හැබැයි පොරොන්දු වුණ විදිහටම වික්ටර් අයියා අපේ කලා උත්සවයට ආවා තවත් ජනප්‍රිය වාද්‍ය ශිල්පීන් හතර දෙනෙක් එක්ක.

මයිනර් ටැක්සියකින් ඔහු ආවේ. කාගේත් උණුසුම් ප්‍රතිචාර මැද වික්ටර් අයියා ඉතාමත්ම මිහිරිව ගීත කීපයක් ගායනා කළ ආකාරය මට තවම මතකයි. ඔහු අපෙන් කිසිම මුදලක් ගත්තේ නැහැ. අර ටැක්සියට පවා මුදල් ගෙව්වේ ඔහුගේ අතින්.

එදා එලෙස ඇරැඹි වික්ටර් හා කුලේ ගේ හිතවත්කම දිනෙන් දින දළුලා වැඩෙන්නට විය. ඒ කුලේ සිය කුලුඳුල් ගීතය වූ ‘ආදරයෙන් මා හදවත’ අබේවර්ධන බාලසූරිය වෙනුවෙන් රචනා කල අවධියයි.

වික්ටර් අයියා ගායකයෙක් විදිහට දවසින් දවස ඉදිරියටම ආවා. 1973 ජූලි 20 ‘ස’ ප්‍රසංගය ආරම්භ කළාට පස්සේ ඔහුගේ ජනප්‍රියත්වය තව තවත් ඉහළ ගියා.

අබේ ගොඩක් කිට්ටුවෙන් වික්ටර් අයියා ඇසුරු කළා. නුගේගොඩ තිබුණ වික්ටර් අයියාගේ ‘දුලකර’ සංගිත පන්තියට අබේත්, මමත් නිතරම වගේ යනවා. තවත් ගොඩක් කලාකාරයෝ එතනට ආවා, ගියා. මේ යාළුවො පිරිස එකතු වෙලා පිට පළාත්වල තියෙන ‘ස’ ප්‍රසංගවලට සහභාගි වෙනවා. ඒක ඔවුන්ට ලොකු ආශ්වාදයක් වුණා.

කුලේ ඒ සොඳුරු අතීකය සිහි ගන්වන්නේ මහත් සොම්නස් හැඟීමකිනි. ඒ අතර වාරයේ ඔහු ‘ස’ ප්‍රසංගයේ නිවේදකයකු හා අත්වැල් ගායකයකු වූ අයුරුද අපට පවසන්නේ සිනහමුසු මුවෙන් යුතුවය.

1974 විතර කාලේ මමත් අර නඩේ එක්ක නිතර, නිතර රට වටේ යනවා. ‘ස’ ප්‍රසංගයේ නිවේදන කටයුතු කළේ ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස්, බණ්ඩාර කේ. විජේතුංග සහ කේ. ඩී. කේ. ධර්මවර්ධන. ගොඩක් වෙලාවට ඈත පළාත්වල තියෙන ප්‍රසංගවලට මේ අය එන්නේ නැහැ. සෙනසුරාදා, ඉරිදා දවස් දෙකක වෙන්නප්පුව, හලාවත ප්‍රසංග දෙකක් තිබුණා. ඒ ‘ස’ ප්‍රසංගය ඉතාම ජනප්‍රිය කාලේ. මේ ප්‍රසංග දෙකට අර නිවේදකයෝ තුන් දෙනාම නැහැ. මොකද ප්‍රේම්, බණ්ඩාර වගේම කේ. ඩී. කේත් ගොඩක් කාර්යබහුලයි ඒ වෙනකොට.

වික්ටර් අයියා මට කිව්වා ‘ඇයි මල්ලියේ උඹට කරන්න පුළුවන්නේ මේ වැඩේ’ කියලා. ෂෝ එක බලලම මටත් වැඩේ ඇඟට වැදිලා තිබුණේ. මම කළා. එදා ඉඳන් කොළඹින් පිට පළාත්වල ‘ස’ ප්‍රසංගවලට වැඩිපුරම ගියේ මම.

එසේ නිවේදන කටයුතු කරනා අතරතුරේ ‘ස’ ප්‍රසංගයේ අත්වැල් ගායනා සඳහා ද දායක වීමට කුලේට වාසනාව ලැබිණ. එයද පුරප්පාඩුවක් පුරවන්නට ගොසිනි.

ලක්ෂ්මන් විජේසේකර, රෝහණ වීරසිංහ, ආනන්ද වීරසිරි, නිරංජලා සරෝජිනී, නිර්මලා රණතුංග තමයි ‘ස’ ප්‍රසංගයේ අත්වැල් ගායනා කළේ. ආනන්ද වීරසිරි ගුරු වෘත්තියේ නියැළී සිටි නිසා ඔහුට සමහරදාට ප්‍රසංගවලට එන්නට හැකියාව ලැබුණේ නැහැ. ආනන්ද Show එකකට ආපු නැති දවසක මම කෝරස් කිව්වා. එදා ඉඳන් ප්‍රසංග සිය ගාණක මම කෝරස් කළා. අපි හැමෝම පුදුම සහෝදරත්වයකින් බැඳිලා හිටියේ. ඒක රස ගුලාවක්.

ඇත්තෙන්ම ‘ස’ ප්‍රසංගය තරම් සංගීත ප්‍රාතිහාර්යක් මම දැකලා නැහැ. අද තියෙන්නේ මාධ්‍ය ප්‍රචාර හරහා ගොඩ නැගෙන ප්‍රතිරූප. එදා තිබුණේ ගුවන් විදුලිය විතරයි. යම් ගායන ශිල්පියකු, ශිල්පිනියක රසිකයෝ වැළැඳ ගත්තේ ගුණාත්මක වටිනාකමෙන් විතරමයි. වික්ටර් අයියාට රසිකයන්ගෙන් ලැබුණ ආදරය වෙනත් කිසිම ශිල්පියකුට ලැබෙනවා මම දැකලා නැහැ.

කුලේ ගේ නිර්මාණ දායකත්වය වික්ටර් වෙත වඩාත් ප්‍රශස්තව ලැබුණේ ගීත රචනා කලාව පැත්තෙනි. වික්ටර් වැනි ප්‍රතිභාසම්පන්න ගායකයකු හට ගී ලිවීමේ භාග්‍ය කුලේට හිමි වූයේ මෙලෙසිනි.

වික්ටර් අයියා විශිෂ්ට ශ්‍රේණියේ ගුවන් විදුලි ගායන ශිල්පියෙක්. සුපර් ග්‍රේඩ් ආර්ටිස්ට් කෙනෙකුට මාස හයකට විතර සැරයක් පැය බාගයක සරළ ගී වැඩ සටහනක් ලැබෙනවා. මේ ගීත නිර්මාණය වුණ විදිහත් හරිම රසවත් අත්දැකීමක්. ගීත ලියන පිරිස හැන්දෑවට වික්ටර් අයියලගෙ ගෙදරට එකතු වෙනවා. වික්ටර් අයියා සරමකුත් ඇඳගෙන තුවායක් කරේ දාගෙන ඇවිත් සර්පිනාව ඉදිරිපිට ඉඳ ගන්නවා.

මොනවද ඉතින් විනාඩි තුන හතරකින් උල්පතකින් වගේ ගීතනු ගලාගෙන එනවා. මටත් වික්ටර් අයියට සිංදුවක් ලියන්න පුදුම ආසාවක් තිබුණේ. ඒත් මම කවදාවත් ඔහුට ඒ බව කිව්වේ නෑ. දවසක් වික්ටර් අයියා ම මට කිව්වා ‘මල්ලියේ මට සිංදුවක් ලියලා දීපන්’ කියලා. ඒ අනුව තමයි ඔහුගේ සරල ගී වැඩ සටහනකට මම ‘පිනිබර මලක් වගේ’ කියන ගීතය රචනා කළේ.

එකී ආරම්භයත් සමඟින් කුලේ වරින් වර වික්ටර් වෙනුවෙන් ගීත කිහිපයක්ම රචනා කළේය. ‘සිනා දොලක් වන්’, ‘ගුරු පාර දිගේ’, ‘උදා ලාහිරු එන පැයේ’, ‘මුවා වුණා සඳක්’, ‘වේදනා නදී තෙරේ’ වැනි ගීත ඒ අතරින් වඩාත් ජනප්‍රියත්වයට පත් විය.

ඒ අතරින් ‘සිනා දෙළක් වන්’ ගීතය දශක කිහිපයක් පුරා ‘ස’ ප්‍රසංග දහස් ගණනක වික්ටර්ගේ මියුරු හඬින් ගායනා වීම සුවිශේෂත්වයකි. කුලේ අප පිළිසඳර නිමා කරන්නට මත්තෙන් ආනන්දයෙන් බිහි වූ සහෝදර ගීත රචකයන් පිළිබඳ සිහිපත් කරන්නටද අමතක කළේ නැත.

ඩෝල්ටන් අල්විස්, දයානන්ද ගුණවර්ධන, බණ්ඩාර කේ. විජේතුංග, ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස් ආනන්දයෙන් බිහි වූ මට වඩා ජ්‍යෙෂ්ඨ, ප්‍රවීණ ගීත රචකයන්. ඔවුන් හෙළි පෙහෙළි කළ මාවත ඔස්සේ තමයි මමත් ගීත රචකයකු විදිහට මේ ගමන ආවේ. අපි සියලු දෙනාම වික්ටර් රත්නායක කියන මහා ගාන්ධර්වයාට ගීත රචනා කර තිබීම විශේෂත්වයක්.

මේ 27 වැනිදා පැවැත්වෙන ‘ස’ ප්‍රසංගයේ අප සියලු දෙනාම ඇගයුමට, උපහාරයට ලක් වෙනවා. ඔවුන් අප අතර නැති වුණත් ඒ නිර්මාණ කුසලතාව වෙනුවෙන් පිදෙන මේ උත්තමාචාරය අමරණීයයි. ජීවත්ව සිටින මට ඒ මොහොත ඉතාමත් හැඟීම්බර හා සංවේදී එකක් වේවි.

සටහන- අසංක දේවමිත්‍ර පෙරේරා

Copy rights - Sarasaviya

READ MORE - ආනන්දයෙන් බිහි වුණ 'ස' ගීත රචකයෝ

සෙනෙහබර ධනුද්ධර ඇරැඹේ

සෙනෙහබර ධනුද්ධර ඇරැඹේ

සුජීව ප්‍රියලාල්ගේ නවතම නාට්‍යය නිර්මාණය වන ‘සෙනෙහෙබර ධනුද්ධර’ වේදිකා නාට්‍යයේ මුහුරත් උළෙල පසුගියදා ජන කලා කේන්ද්‍රයේදී කලාකරුවන් රැසකගේ සහභාගිත්වයෙන් පැවැත්විණ.

වසන්ත විට්ටච්චි, වසන්ති රන්වල, මහේන්ද්‍ර වීරරත්න, වත්සලා රණසිංහ. දූලාංජලී සංකල්‍යා, සුජීව ප්‍රියලාල් යන රංගන ශිල්පීහු රංගනයෙන් දායක වෙති.

පිටපත රචනයෙන් අරුණ ප්‍රේමරත්න ද, සංගීතයෙන් නදීක වැලිගොඩපොළ ද, වේදිකා පරිපාලනයෙන් මලිත් පීරිස් ද, රංගන වින්‍යාසයෙන් ජෙරොම් ද සිල්වා ද, රංගාලෝකයෙන් රංග සමරකෝන් ද මීට සහාය වෙති. ‘සෙනෙහෙබර ධනුද්ධර’ සඳහා නිෂ්පාදන දායකත්වය දරන්නේ සාවින්ද එන්ටර් ප්‍රයිසස් වෙනුවෙන් පූජිත උඩුවනයි.

- තිලානි

Copy Rights - sarasaviya

READ MORE - සෙනෙහබර ධනුද්ධර ඇරැඹේ

නිල්මිණී තෙන්නකෝන් ගේ ජීවිතය අලුත් වෙලා

නිල්මිණී තෙන්නකෝන් ගේ ජීවිතය අලුත් වෙලා

‘මං හරිම ශක්තිමත් ගැහැනියක්. ඒ ශක්තිය මට ලැබුණෙ මගේ අම්මාගෙන්. මගේ අම්මට ප්‍රශ්න තිබුණෙ නැහැ. ඒත් තාත්තා නැති වුණාට පස්සෙ අපිව හදාගන්න අම්මා ජීවිතේට මුහුණ දුන්නෙ ඉතාමත් ශක්තිමත් ගැහැනියක් විදිහට. ඒ වගේ මගෙත් හිත හයියයි. මං හරිම සංවේදියි. ඒත් යටි හිත හයිය නිසා හැමදේම දරා ගන්න මට පුළුවන්.’

මා සමඟ මේ කතා කරන්නේ නිල්මිණී තෙන්නකෝන් නම් වූ සාමාන්‍ය ගැහැනිය මිස ජනප්‍රිය නිළිය නම් නොවන වග මට හැඟෙයි. ඒ හඬ තුළ යම් පසුතැවීමක්, ලතැවිල්ලක් ඇතැයි මට සිතේ.

‘ප්‍රශ්න වුණා තමයි, ඒත් ඒවා ඉවරයි. ඒ සිදු වුණ සමහර දේවල්වලින් මට අසාධාරණයක් වෙන්නත් ඇති. එහෙම වුණා කියලා මට ප්‍රශ්න ඇති කරපු, ප්‍රශ්න ඇති කරන අය පසුපස දිව්වොත් නාස්ති වෙන්නෙ මගේ කාලය.

අද මම හොඳ ස්ථාවරයක ඉන්නේ අනිසි දේ වෙනුවෙන් මගේ කාලය නාස්ති නොකළ නිසා. මම නිළියක් විදිහට වගේම මවක් විදිහටත් සාර්ථකයි. ඇත්තටම මට මං ගැන ආඩම්බරයි. මට කළ හැකි දේ එක්ක ඉස්සරහට යන කෙනෙක් මං.’

‘නිල්මිණී තෙන්නකෝන් බියුටි සැලෝන්’ ඒ කළ හැකි දෙයෙහි උපරිමයයි.

නුගේගොඩ හයිලෙවල් පාරේ මගේ සැලෝන් එක පටන් අරන් මාස 5 ක් විතර වෙනවා. ව්‍යාපාරයක් හැටියට ඉතාම හොඳයි. මම සම පිළිබඳව හොඳින් ඉගෙන ගත්ත කෙනෙක්. ඒ හැදෑරීමෙන් මං ලබපු දේ අනිත් අයටත් මං ලබා දෙනවා. ඒ වගේම මනාලියන් හැඩ ගැන්වීම ඇතුලු සියලුම රූපලාවන්‍ය සත්කාර මම ලෝබ නැතුව හරි විදිහට කරනවා. මං කැමතියි හැමෝම ලස්සනට ඉන්නවා දකින්න.

නිල්මිණීගේ හඬ තුළ ඇත්තේ සාර්ථක ව්‍යාපාරිකාවකගේ සතුටයි. ඈ තුළ සිටින රංගනවේදිනිය යටපත් වී යාවිදෝ යන සැකය මගේ සිතට නැගුණේ ඒ අදිටන පිරි ඇගේ හඬ සමඟයි.

දැන් මගේ සම්පූර්ණ කාලය කැප කරලා තියෙන්නෙ මගේ මේ ව්‍යාපාරය වෙනුවෙන්. හොඳ චරිතයක් ලැබුණොත් මං රඟපානවා. ඒත් වැඩි කාලය ව්‍යාපාරයට.

ඒ වගේම නිල්මිණි රූපවාහිනී නිවේදිකාවක්.

මං දෙරණ නාලිකාවෙ ඉදිරිපත් කරන ‘සිත් ගිමන් හල’ වැඩසටහන තුළ මං සෑහීමකට පත් වෙනවා. මීට කලින් මං රූපවාහිනී වැඩ සටහන් කරලත් තියෙනවා. ‘සිත් ගිමන් හල’ වැඩසටහන වෙනුවෙන් මට විශාල ප්‍රතිචාර ලැබෙනවා.

මමත් මගේ ජීවිතයේ විවිධ හැල හැප්පීම්වලට මුහුණ දීලා තියෙනවා. ඒ නිසාම මට තව කෙනෙක්ගෙ ජීවිතයකට මගේ අත්දැකීම් අනුව උපදෙස් දෙන්න පුළුවන්. මේකට ලැබෙන ප්‍රතිචාර ඉල්ලීම් නිසාම අදාල වෛද්‍යවරුන් සමඟ එකතු වෙලා නොමිලේ උපදේශන සේවාවක් ආරම්භ කරන්න ඉන්නෙ. ඒක සමාජ සේවයක් නිසා මං කැමතියි.’

අපේ කතාබහ අතරතුර නිල්මිණීගේ දියණිය පාසල නිම වී පැමිණියා. ඈ තුළින් දිස් වන්නේ හුරුබුහුටි බව මෙන්ම අහිංසකත්වයයි. එනිසාම නිල්මිණීගේ හද පිරී පිටාර ගලන මව් සෙනෙහස ගැන ද කතා කළ යුතුමය.

‘අම්මා කෙනෙක් විදිහට මං විශාල චරිතයක් කියලා හිතෙනවා. මගේ කුසට දරුවා ආව මොහොතෙ ඉඳලා මේ ලෝකෙට බිහි කරලා මං දුව වෙනුවෙන් කළ කැපවීම් ගැන උදම් අනන්න මට ඕන නැහැ. මොකද අම්මා කෙනෙක් විදිහට ඒක මගෙන් විය යුතු දේ කියලා මම දන්න නිසා.

මම අතිශයින්ම ජනප්‍රිය වෙලා හිටපු කාලෙයි මම විවාහ වුණේ. ඊට පස්සෙ දුව ලැබෙන්න ඉන්න කොට මම රඟපෑමෙන් අයින් වුණා. ඒත් ආයෙම රඟපාන්න ආවෙ දරුවා ජීවත් කරවන්න ඕන නිසා වගේම ගේ හදාගන්නත් ඕන නිසා. මගේ දුවට හොඳ අධ්‍යාපනයක් දීලා සමාජශීලී දරුවෙක් විදිහට එයා ඉදිරියට යනවට මම කැමතියි. මගේ ජීවිතයෙ මම ගත්ත හැම තීරණයක්ම ගත්තෙ මගේ දුව වෙනුවෙන්. මවක් හැටියට මම ඇය වෙනුවෙන් කැපවීමෙන් ඉන්නවා.

නිල්මිණී තම ජීවිතය තුළ ගත් සියලු තීරණ එකසේ සාර්ථක නොවුණි. ජීවිතයට පොදු ධර්මතාවය ද එයයි.

මගේ ජීවිතේ සිද්ධ වුණ කිසිම දෙයක් ගැන මං පසුතැවිලි වෙන්නෙ නැහැ. මං මගේ හිතුවක්කාරකමට ගත්ත මෝඩ තීරණ ගැන පසුතැවිලා ආපහු මට ලැබෙන දෙයක් නැහැ. මේ හැමදේම සිද්ධ වෙන්නෙ සංසාරෙ පතාගෙන ආව විදිහට. සිද්ධ වෙච්ච කිසි දෙයක් ගැන මම දුක් වෙන්නෙ නැහැ.

ඒ කියන්නෙ අවංකවමද? හරස් පැනය මගෙනි.

අවංකවමයි මම කිව්වෙ. ඒත් ගෙවිලා ගිය ඒ කාලෙ හරි අපරාදෙ කියලා මට හිතෙනවා. යම් යම් අයගෙ හිත් සතුටු කරන්න කලාවෙන් මම අයින් වෙලා හිටියා. එහෙම නොවුණා නම් මීට වඩා මගේ හොඳ නිර්මාණ දකින්න තිබුණා. ඒකට යම් බලවේගයක් බලපෑවා කියලා මට හිතෙනවා.

නිල්මිණීගේ හඬ තුළ මට ව්‍යාජ බවක් නොහැඟිණ. ඇය මවක විදිහට කරන්නා වූ මේ සියලු කැප කිරීම් නිසාම ස්වේතාට දැනෙන්නේ සිය මවගේ කුසින් බිහිවීම මහා වාසනාවක් ලෙසයි.

දුවට වයස අවුරුදු 9 ක් වුණාට, ඇත්ත සහ බොරුව හොඳින් එයාට තේරෙනවා. මගේ දුව හරි අහිංසකයි. අම්මා මහන්සි වෙනවා දකින්න වගේම අම්මගෙ කඳුළු දකින්නත් එයා කැමති නැහැ. මගේ දූ දන්නවා එයාගෙ අම්මා කැප කිරීම් කරන්නේ එයා වෙනුවෙන් කියලා. ඒ නිසාම දවසක එයා මාව හොඳින් බලා ගන්නවා කියලා මම දන්නවා.

තම දියණියගේ වචන ඇයට ශක්තියක් බව නිල්මිණීගේ හැගුම්බර හඬින් මට වැටහුණි. නිල්මිණීගේ ශක්තිය ස්වේතා තුළින් දකින අනාගතය මතින් ගොඩ නැඟෙන්නකි.

- බුද්ධිනී ජයවර්ධන

ඡායා - ටෙනිසන් එදිරිසිංහ

Copy rights - Sarasaviya

READ MORE - නිල්මිණී තෙන්නකෝන් ගේ ජීවිතය අලුත් වෙලා